Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε
(σελίδες 151 -
Ανακομιδή Ιερών Λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου Στρατηλάτου
Νεκρὸν με Θεόδωρον ἡ πατρὶς δέχου,
Ὃν ζῶντα πλουτεῖ Μαρτύρων πατρὶς πόλος. Ὄλβιον ὀγδοάτῃ Θεοδώρου σῶμα κομίσθη.
Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης
  
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска 1315 - 1321 годы.монастыря Хора в Константинополе.
Άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (fresco) μεταξύ τών ετών 1315-1321 μ.X.
στην Ιερά Μονή της Χώρας,
(γνωστή σήμερα ως Καριγιέ Τζαμί (τουρκ. Kariye Camii ή Kariye Müzesi),
υπήρξε ελληνικό χριστιανικό μοναστήρι στην Κωνσταντινούπολη
που μετατράπηκε από τους Οθωμανούς σε τζαμί κατά το 16ο αιώνα.
Από το 1958 λειτουργεί ως μουσείο. Η μονή χτίστηκε στη θέση
της σημερινής συνοικίας Εντιρνέ Καπού, νότια του Κεράτιου κόλπου
και σε κοντινή απόσταση από τα Θεοδοσιανά τείχη.
Το μνημείο σήμερα είναι γνωστό με το όνομα Μουσείο Χώρας.)
 
Св. Феодор Стратилат.
Мануил Панселин.
Фреска церкви Успения Богородицы в Протате. Афон. Начало XIII - XIV в
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού 13ου - 14 αιώνα μ.Χ.
στον Ιερό Ναό τής Κοιμήσεως της Θεοτόκου στό Πρωτάτο. Καρυές Άγιο Όρος
έργο τού αγιογράφου Μανουήλ Πανσέληνου
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска XIV век.церкви Святого Николая Орфаноса в Салониках
Άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (fresco) του 15ου αιώνα μ.X.
στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Ορφανού. Θεσσαλονίκη.
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска конца XIII века в церкви Богоматери Олимпиотиссы в Элассоне, Греция.
Άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (fresco) του τέλους του 13ου αιώνα μ.X.
στην Ιερά Μονή τής Παναγίας τής Ολυμπιώτισσας. Ελασσόνα. Ελλάδα.
Ὢν Θεόδωρος ἀξίαν Στρατηλάτης,
Ὑπῆρξε τμηθεὶς τοῦ Θεοῦ Στρατηλάτης. Ὄμβριμον ὀγδοάτῃ Θεοδώρου αὐχένα κόψαν.
«Ο άγιος Θεόδωρος έζησε κατά τους χρόνους του βασιλιά Λικίνιου (τις πρώτες δεκαετίες του 3ου μ.Χ. αιώνα). Καταγόταν από τα Ευχάϊτα, αλλά κατοικούσε στην Ηράκλεια του Πόντου. Υπερείχε από τους περισσοτέρους ως προς το κάλλος της ψυχής του, το μέγεθος του σώματος και τη δύναμη των λόγων. Όλοι, γι’ αυτό, προσπαθούσαν να αποκτήσουν τη φιλία του. Για τον ίδιο λόγο και ο Λικίνιος ήθελε πάρα πολύ να τον συναντήσει, μολονότι είχε ακούσει ότι είναι χριστιανός και βδελύσσεται τους λεγόμενους θεούς. Έστειλε λοιπόν από τη Νικομήδεια μερικούς, του ιδίου αξιώματος με τον Θεόδωρο, και τους πρόσταξε να του φέρουν τον μάρτυρα με ευγενικό τρόπο. Όταν αυτοί επέστρεψαν λέγοντας ότι ο μακάριος Θεόδωρος έφερε ως αντίρρηση ότι πρέπει ο βασιλιάς μάλλον να έλθει μαζί με τους μεγαλύτερους από αυτόν θεούς, αμέσως ο βασιλιάς ήλθε στην Ηράκλεια.
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска Печской Патриархии, Косово, Сербия.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) στον Ιερό Ναό
τής Πατριαρχικής Ιεράς Μονής Πεκίου (Πετς). Κοσσυφοπέδιο. Σερβία.
  
Вмч. Феодор.
Фреска. Около 1350 года.Церковь Христа Пантократора.
Дечани.Сербия (Косово).
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1350 μ.Χ.
στον Ιερό Ναό τοό Χριστού Παντοκράτορα.
τής Ιεράς Μονής Βισόκι Ντέτσανι. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία.
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска Около 1321 года.монастыря Грачаница, Косово, Сербия.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1321 μ.Χ.
στον Ιερό Ναό Κοίμησης τής Θεοτόκου .
τής Ιεράς Μονής Γρατσάνιτσα. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία.
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска Около 1316 года. церкви Св. Никиты в Чучере,
Иконописцы Михаил Астрапа и Евтихий.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1316 μ.Χ.
στον Ιερό Ναό Αγίου Νικήτα .
στο χωριό. Τσούχερ κοντά στά Σκόπια.
έργο τών αγιογράφων Μιχαήλ Αστραπά και Ευτύχιου\
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска XV век Кремиковского монастыря Св. Георгия близ
Софии, Болгария.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού 15ου αιώνα μ.Χ. στον Ιερό Ναό
τής Ιεράς Μονής Κρεμίκοφ του Αγίου Γεωργίου
κοντά στη Σόφια της Βουλγαρίας
( βουλγαρική :. Μονή Kremikovskiyat «Sveti Georgi» ) -
Ορθόδοξο μοναστήρι στη Βουλγαρία ,
που βρίσκεται 25 χιλιόμετρα από τη Σόφια,
στις πλαγιές του βουνού Stara Planina .
Είναι ένα από τα πιο πολύτιμα μεσαιωνικά πολιτιστικά μνημεία
που βρίσκονται στη Βαλκανική Χερσόνησο .
  
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фрагмент византийской иконы конца XI - начала XII веков.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία του τέλους του 11ου - αρχές του 12ου αιώνα μ.Χ.
στόν Ιερό Ναό τού Αγίου Νικολάου τής Στέγης
ο οποίος ευρίσκεται στην κεντρική περιοχή της οροσειράς του Τροόδους,
στο πάνω μέρος της κοιλάδας της Σολέας.
Είναι χτισμένο στη δυτική όχθη του ποταμού Κλαρίου / Καρκώτη,
περίπου 2 χλμ. Νοτιοδυτικά από το χωριό Κακοπετριά.
Το 1985, εγγράφηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
Ο άγιος Θεόδωρος, ο οποίος προθυμοποιήθηκε να συναντήσει τον Λικίνιο μετά από νυκτερινό όραμα που του έστειλε ο Θεός, όταν πληροφορήθηκε ότι ο βασιλιάς πλησιάζει, ανέβηκε σε άλογο, τον συνάντησε και τον τίμησε όπως έπρεπε. Ο βασιλιάς τότε του έδωσε το δεξί του χέρι και χαιρέτισε τον Θεόδωρο πολύ θερμά. Εισήλθε έπειτα στην πόλη κι αφού κάθισε σε υψηλό βήμα, προέτρεπε τον μακάριο Θεόδωρο να προσφέρει στους δικούς του θεούς θυσία. Ο άγιος ζήτησε να πάρει στο σπίτι του τα αγάλματα των επισημοτέρων θεών, να προσφέρει εκεί πρώτα τις προσευχές του, και έπειτα πάλι δημόσια να προσφέρει στους θεούς αυτούς σπονδές. Ο βασιλιάς συμφώνησε κι έδωσε εντολή να του δοθούν τα χρυσά και τα αργυρά αγάλματα, ο άγιος τα έλαβε και κατά το μέσο της νύκτας τα συνέτριψε, τα έκανε μικρά κομμάτια και τα έδωσε στους ενδεείς και τους πένητες.
Вмч. Феодор.
Фреска 1546 год.церкви свт. Николая. Монастырь Ставроникита. Афон.
Феофан Критский и Симеон.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1546 μ.Χ.
στο Παρεκκλήσιο τού Αγίου Νικολάου
τής Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα. Αγίου Όρους
έργο τών αγιογράφων Θεοφάνους τού Κρητός και Συμεών
Την επομένη ημέρα, όταν ο Μαξέντιος ο Κομενταρήσιος είπε ότι είδε την κεφαλή της μεγάλης θεάς Αφροδίτης να περιφέρεται από κάποιον πτωχό, ο Λικίνιος διέταξε και αμέσως ο άγιος συνελήφθη από τη φρουρά του Λικινίου. Και πρώτα μεν τον ξέντυσαν, τον κράτησαν τεντωμένο τέσσερις, και τον κτύπησαν με μαστίγια από νεύρα βοδιών: επτακόσιες πληγές στην πλάτη, πενήντα στην κοιλιά, όπως και κτυπήματα με μολύβδινες σφαίρες στον αυχένα. Έπειτα τον έξυσαν μέχρι αίματος, τον κατέφλεξαν με λαμπάδες, και έτριψαν με όστρακα τις πρησμένες και καμμένες πληγές, οπότε τον έριξαν στη φυλακή, ασφαλίζοντας τα πόδια του σε ξύλινη μέγγενη.
Вмч. Феодор.
Фреска. 1547 г.Афон (Дионисиат).
Тзортзи (Зорзис) Фука.
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1547 μ.Χ.
στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους
έργο τού αγιογράφου Τζώρτζη (Ζώρζη) Φουκά
 
Святой Великомученик Феодор Стратилат.
Фреска 1502 год. в соборе Рождества Пресвятой Богородицы
в Ферапонтовом монастыре. .Дионисия
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης.
Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1502 μ.Χ.
στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Γενσίου τής Θεοτόκου
τής Ιεράς Μονής Ferapontov Μονή Μπελοζέρσκι
στην περιοχή Cyril της περιοχής Vologda . Ρωσία
έργο τού αγιογράφου Διονύσιου ((περίπου 1440-1502 )
ο οποίος είναι ο κορυφαίος ζωγράφος της Μόσχας και δάσκαλος των τοιχογραφιών του τέλους του 15ου και των αρχών του 16ου αιώνα . Θεωρείται συνέχιση των παραδόσεων του Andrei Rublev .)
Έμεινε χωρίς φαγητό και νερό στη φυλακή επί επτά ημέρες. Τον έβγαλαν πάλι και κάρφωσαν τα χέρια και τα πόδια του σε σταυρό, κι εκεί του πέρασαν περόνη από το κάτω μέρος του σώματος, που έφθασε μέχρι τα έγκατά του. Γύρω του στέκονταν και παιδιά, που τόξευαν τον άγιο στο πρόσωπο και τα μάτια, ενώ από τις βολές των βελών που κτυπούσαν τα μάτια, έπεσαν κάτω οι κόρες των οφθαλμών του. Άλλοι δε, έκοψαν τα γεννητικά του όργανα, κάνοντας εγκάρσιες τομές σ’ αυτά. Πέρασε τη νύκτα πάνω στο σταυρό και νόμισε ο Λικίνιος ότι είχε ήδη πεθάνει. Αλλά απατήθηκε. Διότι άγγελος Κυρίου τον έλυσε από τα δεσμά και έγινε ολόκληρος υγιής, και έψαλλε και ευλογούσε τον Θεό.
Свв. Феодор Стратилат и Димитрий. Икона. Византия. XIII век.
64,2 х 50,2. Монастырь св. Екатерины на Синае (Египет).
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης και Άγιος Δημήτριος. Εικόνα.Βυζαντινή τού. 13ου αιώνα μ.Χ.
στην Ιερά Μονή τής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά (Αίγυπτος).
.
Вмч. Феодор Стратилат с житием. Икона. Новгород.
Конец XV века. 180 х 135.
Новгородский историко-архитектурный музей-заповедни
Μεγαλομάρτυς. Θεόδωρος Στρατηλάτης με τη ζωή του
. Εικόνα τού τέλους τού 15ου αιώνα μ.Χ..
στο Ιστορικό και Αρχιτεκτονικό Μουσείο Νόβγκοροντ. Ρωσία
.
Το ξημέρωμα, απέστειλε ο Λικίνιος να σηκώσουν το σώμα του Μάρτυρα και να το ρίξουν στη θάλασσα. Όταν όμως έφθασαν οι απεσταλμένοι και είδαν τον άγιο να είναι ακόμη ζωντανός και όλος υγιής, πίστεψαν στον Χριστό, άνδρες περίπου ογδόντα πέντε στον αριθμό. Και μετά από αυτούς, άλλοι τριακόσιοι στρατιώτες, στους οποίους ηγείτο ο ανθύπατος Κέστης, που στάλθηκαν για να φονεύσουν τους πρώτους, και αυτοί πίστεψαν στον Χριστό. Όταν είδε ο Λικίνιος την πόλη αναστατωμένη, διέταξε να κοπεί η κεφαλή του αγίου. Στάθηκαν όμως τότε πάμπολλα πλήθη χριστιανών και εμπόδιζαν τους στρατιώτες. Μόλις λοιπόν ο άγιος τους ησύχασε και προσευχήθηκε στον Χριστό, του έκοψαν το κεφάλι και πήρε τέλος ο δρόμος του μαρτυρίου. Μετατέθηκε δε από την Ηράκλεια στα Ευχάϊτα, στο γονικό οίκημά του, καθώς ο μάρτυς είχε δώσει τις κατάλληλες εντολές από πριν στον γραμματέα του Αύγαρο. Ο Αύγαρος, που ήταν μαζί με τον άγιο καθ’ όλη τη διάρκεια του μαρτυρίου του, έγραψε το μαρτυρολόγιο του αγίου κατά πλάτος, δηλαδή και τις ερωτήσεις που του έθεσαν και τις απαντήσεις που έδωσε και τα ποικίλα είδη των βασανιστηρίων που πέρασε, και τις εκ Θεού φανερώσεις και βοήθειες».
Ο πυρπολημένος από θείο πόθο νους του αγίου Θεοδώρου αποτελεί το κλειδί που ερμηνεύει την καρτερία του στα τόσα βασανιστήρια που υπέστη, όπως βεβαίως και τη δύναμή του να υπερβεί πρώτα όλες τις προσφορές του ίδιου του βασιλιά. Απαιτείται να έχει κάποιος ολοκληρωτικά στραμμένο τον νου του στον Θεό, να φλέγεται από την αγάπη Εκείνου, για να μπορεί να περιφρονεί τη φιλία ενός βασιλιά, και μάλιστα με τέτοιες εξουσίες την εποχή εκείνη, και να καταφρονεί τα μαρτύρια που τσακίζουν το σώμα του ανθρώπου. Κι αυτό είναι το διαρκώς ζητούμενο από την Εκκλησία για τον πιστό άνθρωπο: όχι απλώς να τον περιορίσει με κάποιες εντολές και κανόνες – αυτό αποτελεί εξιουδαϊσμό της πνευματικής της ζωής – αλλά να τον προσανατολίσει στην αγάπη προς τον Θεό, την πρώτη και μεγάλη εντολή που έχει δώσει ο Θεός στον άνθρωπο. «Με πυρπολημένο τον νου από τον θείο πόθο, με γενναιότητα και μεγάλη τόλμη προχώρησες στον θάνατο της φωτιάς» («τω γαρ θείω πόθω τον νουν πυρπολούμενος, του εν πυρί θανάτου γενναίως κατετόλμησας»), σημειώνει στο κάθισμα του όρθρου ο υμνογράφος του αγίου. «Ο πόθος σου προς τον Θεό διέγραψε κάθε εμπαθή σχέση με τα γήινα, παμμακάριστε, δηλαδή και την ηδονή της δόξας, τον πλούτο και την τρυφή, και το περιβόητο ύψος της αναγνώρισης από όλους» («Ο προς Θεόν πόθος σου πάσαν ημαύρωσε προσπαθείας ύλην, παμμακάριστε, δόξαν τερπνήν, πλούτον και τρυφήν, και περιφανείας το περιβόητον ύψωμα») (ωδή δ΄ ).
Ο υμνογράφος του αγίου Θεοδώρου Νικόλαος προβάλλει την ομορφιά του και το παράστημά του: ο άγιος Θεόδωρος ήταν «ωραίος νέος, με σπάνια ομορφιά, διακρινόμενος για το κάλλος της ψυχής και του σώματος». Αλλά η ομορφιά του ανθρώπου, κατά τον υμνογράφο, κάτι που βλέπουμε στους αγίους μας σαν τον σημερινό, έγκειται κατεξοχήν στην ομορφιά της ψυχής. «Η ομορφιά των αρετών τον έκανε ωραίο, κυρίως όμως στολιζόταν από τα στίγματα των μαρτύρων». («Νεανίας ωραίος, πανευπρεπής δέδειξαι, κάλλει καταλλήλως εμπρέπων, ψυχής και σώματος, ωραϊζόμενος των αρετών ευμορφία, και μαρτύρων στίγματι καλλωπιζόμενος» (ωδή γ΄). Πράγματι, για την πίστη μας, η ομορφιά του σώματος είναι ένα αγαθό, το οποίο όμως επειδή είναι φθαρτό δεν έχει πρωτεύουσα σημασία. Έρχονται τα γηρατειά κι αυτό που αποτελεί συνήθως καύχημα για τον έχοντα το αγαθό τούτο, εξαφανίζεται. Χωρίς να λάβουμε υπόψη πιθανούς τραυματισμούς, αρρώστιες που αλλοιώνουν τον άνθρωπο, ή και τον αφανίζοντα τα πάντα θάνατο. Η αληθινή ομορφιά έγκειται, όπως λέει για τον άγιο ο υμνογράφος, στην απόκτηση των αρετών. Όταν η ανθρώπινη ψυχή ντύνεται τις αρετές, όταν η χάρη του Θεού επισκιάζει τον άνθρωπο, τότε και ο πιο άσχημος εξωτερικά θεωρούμενος άνθρωπος αποκτά μία γλυκύτητα και μία «επιφάνεια» που γοητεύει και μαγνητίζει τους πάντες. «Καρδίας ευφραινομένης, πρόσωπον θάλλει» ακούμε να λέει επ’ αυτού ο λόγος του Θεού. Στον άγιο Θεόδωρο βεβαίως συνυπήρχαν και τα δύο στοιχεία: και το κάλλος του σώματος και το κάλλος της ψυχής. Για τον άγιο όμως η προτεραιότητα ήταν δεδομένη: το κάλλος της ψυχής. Και μάλιστα όχι μόνο με τις αρετές, αλλά κυρίως με τα βάσανα που υπέστη. Κι αυτό διότι προφανώς τον έβαζαν στα χνάρια του κατ’ εξοχήν «ωραίου κάλλει παρά πάντας ανθρώπους» Ιησού Χριστού.
 
Св. Феодор Стратилат . Миниатюра Минология Василия II.
Константинополь. 985 г. Ватиканская библиотека. Рим.
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεοδωρος ο Στρατηλάτης . Μικρογραφία (Μινιατούρα)
στό Μηνολόγιο τοῦ Βασίλειος Β '. 985 μ.Χ. Κωνσταντινούπολη.
Τώρα εὑρίσκεται στήν Βιβλιοθήκη τοῦ Βατικανοῦ. Ρώμη
 
Св. Феодор Стратилат
Менологий 5 - 8 июня; Византия. Греция; XIV в.;
памятник: Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion); 10 x 13 см.; местонахождение: Англия. Оксфорд. Бодлеанская Библиотека
(Bodleian Librry)
Άγιος Μεγαλομάρτυς Θεοδωρος ο Στρατηλάτης
Βυζαντινό Μηνολόγιο τού Ιουνίου (5 - 8) τού 14ου αιώνα μ.Χ.
και ευρίσκεται στην Βιβλιοθήκη Bodleian στην Οξφόρδη. Αγγλία
Με το μαρτύριο του αγίου Θεοδώρου όμως έχουμε και ένα είδος επιβεβαίωσης της αναστάσεως των σωμάτων που θα φέρει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Θέλουμε να πούμε ότι ο Κύριος δίνοντας τη χάρη Του δι’ αγγέλου να αποκαταστήσει το διαμελισμένο από τα βασανιστήρια σώμα του αγίου, να το ξανακάνει υγιές καθ’ ολοκληρίαν όπως ήτανε, πριν από την αποτομή της κεφαλής του, μας δίνει με μεγάλη ενάργεια μία εικόνα της εκ νέου δημιουργίας των σωμάτων που θα πραγματοποιήσει. Διότι υπάρχουν χριστιανοί οι οποίοι διερωτώνται: μα πώς τα διαλυμένα σώματα από τον θάνατο ή τα πυρπολημένα από τη φωτιά ή τα φαγωμένα από θηρία θα αναστηθούν; Και η απάντηση βεβαίως είναι απλή: ο Θεός θα προβεί σε μία νέα δημιουργία τους. Αυτός που «εξ ουκ όντων» δημιούργησε τα πάντα, ο Ίδιος και πάλι θα δημιουργήσει τα φθαρμένα και διαλυμένα. Κι εδώ ακριβώς, στο μαρτύριο του αγίου Θεοδώρου, παίρνουμε μία εικόνα αυτής της μελλοντικής δημιουργίας: με μία απλή ενέργειά Του, και μάλιστα δι’ αγγέλου Του, το σώμα αποκαθίσταται. «Φάνηκες νικητής, ολοκληρωτικά άρτιος, μετά τη σταύρωση και την κάθε άλλη αποκοπή των μελών σου και νέκρωση, συ που νίκησες τον κόσμο. Διότι ο Χριστός με το χέρι του αγγέλου σαν αρχηγός της ζωής, σου ξανάδωσε ζωή» («Νικηφόρος ωράθης, άρτιος ολόκληρος μετά την σταύρωσιν και την άλλην πάσαν των μελών συγκοπήν τε και νέκρωσιν, ο νικήσας κόσμον∙ σε γαρ Χριστός χειρί αγγέλου, ως ζωής αρχηγός, ανεζώωσεν» (ωδή ε΄).
Αναρτήθηκε από παπα Γιώργης Δορμπαράκης
 
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ. Αποτμήματα Ιερών Λειψάνων
του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου του Στρατηλάτου
και του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος (επάνω αριστερά).
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ. Αποτμήματα Ιερών Λειψάνων
του Αγίου Ερμολάου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, του Αγίου Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, του Αγίου Γρηγορίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Ε', του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, του Αγίου Μάρτυρος Μάμαντος, του Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού, των Αγίων Πέντε Μαρτύρων Ευστρατίου, Αυξεντίου, Μαρδαρίου, Ευγενίου και Ορέστου, του Αγίου Οσιομάρτυρος Ιακώβου του Ιβηροσκητιώτου, του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Ευσταθίου, του Αγίου Γεωργίου του Νέου, της Αγίας Βαρβάρας, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Πατρικίου, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου κ.ά.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ. Αποτμήματα Ιερών Λειψάνων
του Αγίου Ιερομάρτυρος Βασιλέως Επισκόπου Αμασείας, του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, του Αγίου Μάρτυρος Μάμαντος, του Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού, των Αγίων Πέντε Μαρτύρων Ευστρατίου, Αυξεντίου, Μαρδαρίου, Ευγενίου και Ορέστου, του Αγίου Βαρβάρου, του Αγίου Προκοπίου, του Αγίου Μιχαήλ Συνάδων, του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, εκ των Αγίων Δισμυρίων κ.ά.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ. Στρατολογία ἀληθεῖ Ἀθλοφόρε, τοῦ οὐρανίου στρατηγὸς βασιλέως, περικαλλὴς γεγένησαι Θεόδωρε, ὄπλοις γὰρ τῆς πίστεως, παρετάξω ἐμφρόνως, καὶ κατεξωλόθρευσας, τῶν δαιμόνων τὰ στίφη, καὶ νικηφόρος ὤφθης Ἀθλητής, ὅθεν σὲ πίστει, ἀεὶ μακαρίζαμεν.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἀνδρεία ψυχῆς, τὴν πίστιν ὀπλισάμενος, καὶ ρῆμα Θεοῦ, ὡς λόγχην χειρισάμενος, τὸν ἐχθρὸν κατέτρωσας τῶν Μαρτύρων κλέος Θεόδωρε, σὺν αὐτοὶς Χριστῷ τῷ Θεῷ, πρεσβεύων μὴ παύση ὑπὲρ πάντων ἠμῶν.
Μουσείο εκκλησιαστικής τέχνης Ιεράς Μονής Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου . Εικόνα φορητή αυγοτέμπορα του δεύτερου τέταρτο του 15ου αι μ.Χ.
. Μέρος της εικόνας έχει απωλεσθεί. Το κεντρικό της μέρος συντηρείται σε καλή κατάσταση. Ο Άγιος εικονίζεται όρθιος κατά μέτωπο. Επάνω του παρουσιάζεται το χέρι του Θεού να τον ευλογεί. Φορά τη χαρακτηριστική στρατιωτική στολή της εποχής του (αλυσιδωτό χιτώνα, μεταλλικό θώρακα, περισκελίδες και κόκκινο μανδύα στους ώμους). Στο αριστερό του χέρι κρατάει ασπίδα, ενώ στο δεξί, μολονότι υπάρχουν φθορές, εικάζεται ότι κρατούσε δόρυ, κατά το γνωστό μοτίβο αναπαραστάσεων των στρατιωτικών Αγίων. Η τεχνοτροπία της εικόνας παρουσιάζει έντονες ομοιότητες με άλλες αγιογραφίες του διάσημου κρητικού αγιογράφου Αγγέλου και εικάζεται ότι είναι δικό του έργο. Η εικόνα κοσμούσε τον πρόναο της Μονής Στροφάδων.
Ο χαρακτήρας τού Αγίου Θεοδώρου τού Στρατηλάτου στην βυζαντινή αγιογραφία
Ο άγνωστος στρατιώτης που, πάνω σε λευκό άλογο, διέλυσε τις εχθρικές φάλαγγες των Ρώσων στη Δρίστρα το 971, θεωρήθηκε ότι ήταν ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, προστάτης του αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή. Σύμφωνα με τον βυζαντινό ιστορικό Ιωάννη Σκυλίτζη, την προηγούμενη της μάχης, μια σεβάσμια γυναίκα είδε σε όραμα την Παναγία να μιλά με ένα στρατιώτη λέγοντάς του "Κύρ Θεόδωρε, ο εμός και σος Ιωάννης περιστάσεσι συνέχεται, και σπεύσον εις την αυτού βοήθειαν". Ο αυτοκράτορας για να τιμήσει τον άγιο και για να ξεπληρώσει τη βοήθεια που του προσέφερε γκρέμισε τον παλιό ναό του στα Ευχάιτα, όπου φυλασσόταν η λάρνακα του αγίου, και έκτισε στη θέση του έναν μεγαλύτερο και ωραιότερο, προικίζοντας τον με κτήματα και μετονομάζοντας τα Ευχάιτα σε Θεοδωρούπολη.
Στο γεγονός αυτό πρέπει να οφείλεται και η ραγδαία εξάπλωση της λατρείας του αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη από τα τέλη του 10ου αιώνα και εξής. Κάτι ανάλογο συνέβηκε με τον Αυτοκράτορα της Νίκαιας Θεόδωρο Λάσκαρη. Μετά την νίκη στην οποία τον οδήγησε ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης το 1255, προσευχήθηκε γονυκλινής μπροστά από την Τίμια κάρα του Αγίου, η οποία σήμερα φυλάσσεται στον ομώνυμο Καθεδρικό Ναό των Σερρών, για να τον ευχαριστήσει. Το θαύμα περιγράφει στα μέσα του 14ου αιώνα περίπου, ο Σερραίος συγραφέας και δάσκαλος Νικήτας Πεδιάσιμος.
O σπαθαροκανδιδάτος Βυζαντινός αξιωματούχος Νικόλαος Καλόμαλος είχε σαν προστάτη Άγιο του, τον Στρατηλάτη, γι' αυτό και έκτισε στα μέσα του 11ου αιώνα πάνω σε παλαιότερο Ναό , την σημερινή εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων Αθηνών, προς τιμή του Αγίου Θεοδώρου, επειδή η προηγούμενη ήταν μικρή και πολύ σαθρή. Σχετική είναι η ακόλουθη επιγραφή που έχει εντοιχισθεί επάνω από την δυτική κεντρική είσοδο του Ναού: "Τόν πρίν παλαιόν ὄντα σου ναόν, μάρτυς, καί μικρόν καί πήλινον καί σαθρόν λίαν, ἀνήγειρεν Νικόλαος σός οἰκέτης, ὁ Καλόμαλος, σπαθαροκανδιδᾶτος, ὅς εὖρεν σε προστάτην παιδιόθεν μέγαν, βοηθόν καί προμάχον πολλῶν κινδύνων. Ὅν καί πρέσβευε τοῦ ἄνω τυχεῖν κλήρου, λαβόντα τήν ἄφεσιν τῶν ἐσφαλμένων".
Θέμα ιδιαίτερα αγαπητό στην βυζαντινή τέχνη, ιδιαίτερα από τον 12ο αιώνα και μετά, ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, εικονίζεται σε όλα τα Καθολικά των Μονών, σε εκκλησίες και εξωκκλήσια, συνήθως έφιππος, επάνω στο λευκό άλογο, αρματωμένος και πεζός. Σπανιότερα εικονίζεται καθήμενος σε θρόνο ή ακόμα να κρατεί το κομμένο κεφάλι του και δεόμενος να το προσφέρει στον Χριστό, νέος σγουρομάλλης, με φουντωτά τα μαλλιά από τα πλάγια, με διχαλωτό δικόρυφο γένι, ευγενικά χαρακτηριστικά του προσώπου, αποφασιστικό βλέμμα, με έκφραση σοβαρή και προσηνή, πνευματώδης και με ήρεμο ήθος γενναίου, χαρακτηριστικά που διακρίνονται στην όψη του.
Ο χαρακτήρας του Αγίου Θεόδωρου του Στρατηλάτη περιγράφεται με ενάργεια από τον Ευθύμιο Ζυγαδινό: "Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, όσο ζούσε, υπήρξε βαθύς γνώστης της ρητορικής τέχνης, δηλαδή μπορούσε να χειριστεί με ιδιαίτερα περίτεχνο τρόπο την γλώσσα της εποχής του. Όσοι από τους σύγχρονούς του τον άκουγαν να μιλά, ένιωθαν ότι τα λόγια του ήταν γλυκύτερα από το μέλι.
Πέραν αυτών, όμως, ξεχώριζε από τους άλλους ανθρώπους και στην ομορφιά του σώματός του και την ανδρεία. Η στρατιωτική ενδυμασία του ήταν εξαιρετικής ποιότητας, όπως και η συμπεριφορά του, η οποία χαρακτηριζόταν από αυτοκρατορική σεμνότητα. Όλα τα πιο πάνω χαρακτηριστικά του Αγίου τον κατέστησαν ζηλευτό άντρα και αξιαγάπητο από όλους".
(Posted 10th July 2012 by Michael Hadjimichael) |
Παρασκευή 8 Ιουνίου 2018
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης
(
Atom
)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου