ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΥΚΟΥ

 

ΕΑΝ   ΘΕΛΕΤΕ

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ

ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

ΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 
(ΦΙΛΟΘΕΟΥ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως) ( N E O )

«Λόγος εἰς τὸν Τίμιον καὶ Ζωοποιὸν Σταυρόν» - Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ (νεοελληνικὴ ἀπόδοση) 

Λόγος εις την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού 
και εις την Αγίαν Ανάστασιν.  
 ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ 



Λόγος εἰς τήν Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ 
ΑΝΔΡΕΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
Ἡ Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ πού ευρίσκεται στό Μουσεῖο Warmii i Mazur 
στό Olsztyn,  τῆς Πολωνίας

Τὰς ἐν λάρυγγι Σῶτερ ὑψώσεις φέρει,
Ὑψούμενον βλέπουσα τὸν Σταυρὸν κτίσις.
Ὑψώθη δεκάτῃ, Σταυροῦ ξύλον, ἠδὲ τετάρτῃ.

 

 

«ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟΝ ΣΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΜΕΝ ΔΕΣΠΟΤΑ»

ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - Καθηγητού

Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού αποτελεί έναν σπουδαίο εορτολογικό σταθμό του εκκλησιαστικού έτους. Στις 14 Σεπτεμβρίου σύμπασα η Ορθοδοξία τιμά τον Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως το «καύχημά» Της και η «δόξα» Της. Πηγές της εκκλησιαστικής μας ιστορίας αναφέρουν ότι η εορτή της Παγκόσμιας Ύψωσης είχε καθιερωθεί από τα αρχαία χρόνια, ίσως μάλιστα να είχε καθιερωθεί και από αυτόν τον Μέγα Κωνσταντίνο, κατά προτροπή προφανώς της μητέρας του αγίας Ελένης, αμέσως μετά την εύρεση του Τιμίου Ξύλου στα Ιεροσόλυμα, γύρω στο 330 μ.Χ.
Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία με τα οποία ο μέγας απόστολος εξαίρει τον ρόλο του Σταυρού στην διαδικασία της σωτηρίας του κόσμου. Πρώτος ο Παύλος ομίλησε για την καύχηση του Σταυρού του Χριστού. Οι αποστολικοί Πατέρες ομιλούν και αυτοί με σεβασμό και τιμή προς το ιερό σύμβολο, μέσω του οποίου έγινε η καταλλαγή με το Θεό και επιτεύχθηκε η σωτηρία με την απολυτρωτική θυσία του Χριστού.
Οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς. Οι διωκόμενοι χριστιανοί από τους φανατικούς ειδωλολάτρες θεωρούσαν τους εαυτούς τους τύπους του αδίκως παθόντος Κυρίου Ιησού Χριστού. Πίστευαν ότι εξαιτίας της πίστεώς τους στο Χριστό έφεραν και αυτοί το δικό τους σταυρό, γι’ αυτό το ιερό αυτό σύμβολο ήταν τόσο αγαπητό σε αυτούς. Αυτό τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου.
Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Ο Κωνσταντίνος εξέφραζε την νέα εποχή, σε αντίθεση με τους συναυτοκράτορές του, οι οποίοι εξέφραζαν και προσπαθούσαν να συντηρήσουν τον παλιό κόσμο, που κατέρρεε ραγδαία. Ο μεγάλος αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια. Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Χαράχτηκε παντού, στις ασπίδες των στρατιωτών, στα κράνη, στα λάβαρα, και αλλού.
Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι’ αυτό προσέγγισε τη νέα ανερχόμενη θρησκευτική πίστη των χριστιανών. Κατάλαβε ο μεγάλος και διορατικός εκείνος άνδρας ότι το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκε στον Χριστιανισμό, όπως και έγινε. Έτσι έδωσε αμέσως διαταγή να σταματήσουν οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών, καθώς και όλων όσων διώκονταν για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Με το γνωστό «Διάταγμα των Μεδιολάνων» κατοχυρώθηκε η ανεξιθρησκία στο κράτος. Παράλληλα υιοθέτησε τις ευαγγελικές αρχές για να γίνουν η βάση του δικαίου και της νομοθεσίας του (κατάργηση δουλείας, κοινωνική πρόνοια, αργία Κυριακής, κλπ). Για να είναι δίκαιος με όλους τους υπηκόους παρέμεινε προστάτης και της εθνικής θρησκείας (Μέγας Αρχιερεύς).
Το 326 αναχώρησε για τους Αγίους Τόπους η ευσεβής χριστιανή μητέρα του αγία Ελένη. Με την γενναία επιχορήγηση του Κωνσταντίνου άρχισε το κτίσιμο λαμπρών ναών επί των ιερών προσκυνημάτων. Επίκεντρο ήταν ο Πανάγιος Τάφος του Κυρίου. Στο σημείο εκείνο ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε κτίσει το 135, κατά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ναό της Αφροδίτης.
Πρώτη ενέργεια της αγίας Ελένης ήταν η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού, ο οποίος είχε ριχτεί από τους ρωμαίους σε παρακείμενη χωματερή. Σύμφωνα με την παράδοση οδηγήθηκε εκεί από ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε στο μέρος εκείνο, το γνωστό μας βασιλικό. Ύστερα από επίπονες ανασκαφές τελικά βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Κυρίου και των δύο ληστών. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα, τοποθετήθηκε πάνω σε νεκρή γυναίκα και αυτή αναστήθηκε!
Η πιστή βασιλομήτωρ, με δάκρυα στα μάτια παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του έτους 335 τον ύψωσε στον φρικτό Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον πανίερο και περικαλλή ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα. Το σημαντικό αυτό γεγονός σημάδεψε την ζωή της Εκκλησίας και γι’ αυτό άρχισε να εορτάζεται ως λαμπρή ανάμνηση. Έτσι καθιερώθηκε η μεγάλη εορτή της Παγκόσμιας Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Праздник Всемирного Воздвижения Животворящего Креста Господня
Миниатюра Минология Василия II.
Константинополь. 985 г. Ватиканская библиотека. Рим.
Παγκόσμιος Ύψωση τού Ζωοποιού Σταυρού τού Κυρίου
Μινιατούρα στο Μηνολόγιο τού Βασίλειου Β.
Κωνσταντινούπολη. 985μ.Χ. (Βιβλιοθήκη τού Βατικανού. Ρώμη).

 

Крестовоздвижение (14 сентября)
Менологий на 14-17 сентября
Византия. Греция; XIV в.; памятник:
Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion);
10 x 13 см.; местонахождение: Англия. Оксфорд.
Бодлеанская Библиотека
Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Μηνολόγιο 14 - 17 Σεπτεμβρίου
Βυζαντινή Μηνολόγιο τού 14ου αιώνα μ.Χ.
Τώρα ευρίσκεται στην Αγγλία. Οξφόρδη.
Bodleian Βιβλιοθήκη (Bodleian Library)

Όμως την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την δεύτερη ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Η παράδοση αναφέρει ότι άπειρα θαύματα γινόταν εκεί. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν το Τίμιο Ξύλο μαγικό και γι’ αυτό το φύλασσαν και το προσκυνούσαν, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα! Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 626.

Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Παυλίνος αναφέρει στην ενδέκατη επιστολή του ότι η τοπική εκκλησία των Ιεροσολύμων θεώρησε ότι ο Σταυρός του Χριστού ανήκει σε όλη την χριστιανοσύνη και γι’ αυτό αποφάσισε να τεμαχίσει το Τίμιο Ξύλο και να το διανείμει σε όλη την Εκκλησία. Έτσι διασώθηκαν μέχρι σήμερα πολλά τεμάχια, τα οποία φυλάσσονται ως τα πολυτιμότερα κειμήλια, κυρίως στις ιερές μονές του Αγίου Όρους. Μια εσχατολογική προφητεία λέγει πως ένα από τα συγκλονιστικά γεγονότα του τέλους του κόσμου θα είναι και η επανένωση του Τιμίου Σταυρού!

Οι ορθόδοξοι πιστοί τιμούμε με ιδιαίτερο τρόπο την αγία ημέρα της Υψώσεως του Σταυρού του Κυρίου μας. Η ιερές ακολουθίες έχουν πανηγυρικό χαρακτήρα, ενώ έχει θεσπισθεί αυστηρή νηστεία. Κατακλύζουμε του ιερούς ναούς προκειμένου να προσκυνήσουμε τον Τίμιο Σταυρό και να αντλήσουμε δύναμη και χάρη ουράνια από αυτόν. Παίρνουμε μαζί μας κλώνους βασιλικού ως ευλογία και τον εναποθέτουμε στα εικονίσματα ως ελιξίριο κατά του κακού. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η τιμή και η προσκύνηση του Σταυρού είναι προσκύνηση του Ίδιου του Εσταυρωμένου Λυτρωτή μας Χριστού και όχι ειδωλολατρική πράξη, όπως κακόβουλα μας κατηγορούν οι ποικιλώνυμοι αιρετικοί. Ο Σταυρός του Κυρίου μας είναι το καύχημά μας, το νικηφόρο λάβαρο κατά του μεγαλύτερου εχθρού μας, του διαβόλου, το αήττητο όπλο κατά του πολυπρόσωπου κακού. Με ένα στόμα και με μια καρδιά ψάλλουμε τον υπέροχο παιάνα – τροπάριο της μεγάλης εορτής: «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου…

Ἀπολυτίκιον 
Ἦχος α’.
Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.

Μετὰ τὴν α' Στιχολογίαν, Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ'
Ἀνέστης ἐκ νεκρῶν 
Ἐν μέσῳ τῆς Ἐδέμ, ξύλον ἤνεγκε θάνατον, ἐν μέσῳ δὲ τῆς γῆς, ξύλον ζωῆς ἐβλάστησε· γευσάμενοι γὰρ τοῦ πρώτου, ἄφθαρτοι ὄντες, φθαρτοὶ γεγόναμεν, τυχόντες δὲ τοῦ δευτέρου, τῆς ἀφθαρσίας κατετρυφήσαμεν· διὰ Σταυροῦ γὰρ σῴζει ὁ Θεός, τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων.

Μετὰ τὴν β' Στιχολογίαν, Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ'
Τὸ προσταχθὲν
Προδιετύπου μυστικῶς πάλαι τῷ χρόνῳ, ὁ Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ Σταυροῦ τὸν τύπον, ὡς τὰς χεῖρας ἐξέτεινε, σταυροφανῶς Σωτήρ μου· καὶ ἔστη ὁ ἥλιος ἕως ἐχθρούς, ἀνεῖλεν ἀνθισταμένους σοι τῷ Θεῷ· νῦν δὲ οὗτος ἐσκότισται, ἐπὶ Σταυροῦ σε ὁρῶν, θανάτου κράτος λύοντα, καὶ τὸν ᾍδην σκυλεύοντα.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ'
Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον 
Δόξα... Καὶ νῦν...
τῆς Ἑορτῆς, 
Τὸν Σταυρὸν τοῦ Σωτῆρος ὑπὸ τὴν γῆν, κεκρυμμένον ἀνείλετο ἡ σεμνή, Ἑλένη, καὶ πίμπλησι, χαρᾶς κόσμου τὸ πλήρωμα, καὶ τεμένη θεσπίζει, ὑψοῦσθαι ἐν πνεύματι, καὶ τὸ σκῆπτρον κομίζει, ἐπὶ τὰ βασίλεια· ὅπερ καὶ δεικνῦσα, τῷ υἱῷ ἀνεβόα· Ὑφάπλωσον Δέσποτα, τὰς σὰς χεῖρας καὶ πρόσδεξαι, τὸν δεικνύμενον ἅπασι, κράτος σου, καὶ νίκας σοφέ, καὶ τὰ ἔθνη δίδαξον ἐν χάριτι, τοῦ προσκυνεῖν μετὰ πόθου, Σταυρὸν καὶ τὰ πάθη Χριστοῦ.

Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Αὐτόμελον.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως, τῇ ἐπωνύμῳ σου καινὴ πολιτεία, τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός, Εὔφρανον ἐν τῇ δυνάμει σου, τοὺς πιστοὺς Βασιλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων, τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον.

Ὁ Οἶκος
Ὁ μετὰ τρίτον οὐρανὸν ἀρθεὶς ἐν Παραδείσῳ, καὶ ῥήματα τὰ ἄρρητα καὶ θεῖα, ἃ οὐκ ἐξὸν γλώσσαις λαλεῖν, τὶ τοῖς Γαλάταις γράφει, ὡς ἐρασταὶ τῶν Γραφῶν, ἀνέγνωτε καὶ ἔγνωτε. Ἐμοί, φησί, καυχᾶσθαι μὴ γένοιτο, πλὴν εἰ μὴ ἐν μόνῳ τῷ Σταυρῷ τῷ τοῦ Κυρίου, ἐν ᾧ παθών, ἔκτεινε τὰ πάθη. Αὐτὸν οὖν καὶ ἡμεῖς βεβαίως κρατῶμεν τοῦ Κυρίου τὸν Σταυρὸν καύχημα πάντες· ἔστι γὰρ σωτήριον ἡμῖν τοῦτο τὸ ξύλον, ὅπλον εἰρήνης ἀήττητον τρόπαιον.

 

ΕΑΝ   ΘΕΛΕΤΕ

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ

ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ 

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

Ἐγκώμιον εἰς τόν Ἅγιον Μεγαλομάρτυρα Εὐστάθιον, 

Ἀγἀπιον, Θεόπιστον καί Θεοπίστην 

 ὑπό Νικήτα τοῦ Παφλαγόνος

( σελιδαες  376 - 417 )

Eustathius et soc. mm. Romae

ACTA FABULOSA

( Πράξεις τῶν Ἁγίων σέ ελληνικό κείμενο)

DE SANCTIS EUSTATHIO UXORE EJUS THEOPISTE ET FILIIS AGAPIO ET THEOPISTO

Άγιος Ευστάθιος και η συνοδεία του, Θεοπίστη η σύζυγος του, 

Αγάπιος και Θεόπιστος τα παιδιά του

Εὐστάθιον βοῦς παγγενῆ χαλκοῦς φλέγει, Καὶ παγγενῆ σὺ τοῦ Θεοῦ σῴζεις Λόγε. Εἰκάδι Εὐστάθιος γενεῇ ἅμα βοῒ καύθη.

Βιογραφία Ο Ευστάθιος ήταν αξιωματικός περίβλεπτος στη Ρώμη και στη χριστιανική πίστη προσήλθε με θαυμαστό τρόπο. Святой Великомученик Евстафий Плакида.  Фреска монастыря Хора в Константинополе. 1315 - 1321 годы. Ο Άγιος Ευστάθιος Πλακίδας  Τοιχογραφία (Fresco)  μεταξύ τών ετών 1315 -1321 μ.Χ..   στην Ιερά Μονή τής Χώρας ( γνωστή σήμερα ως Καριγιέ Τζαμί). Κωνσταντινούπολη. Τουρκία Великомученика Евстафия Фреска 1290-1310 Успенский собор Протата. Святая гора Афон Мануил Панселин Ο Άγιος Ευστάθιος-  Τοιχογραφία (Fresco)  μεταξύ τών ετών 1290 -1310 μ.Χ..   στον Καθεδρικό Ναό τής Κοίμησης τής Θεοτόκου. Πρωτάτο. Άγιον Όρος (Άθως) έργο τού Μανουήλ Πανσέληνου Вмч. Евстафий.   Фреска 1547 г. Афон (Дионисиат). Тзортзи (Зорзис) Фука Ο Άγιος Ευστάθιος-  Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1547 μ.Χ..   στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους έργο τού Τζώρτζη (Ζώρζης) Fuca. Вмч. Евстафий.   Фреска  1546 год. церкви свт. Николая. Монастырь Ставроникита. Афон. Феофан Критский и Симеон. Ο Άγιος Ευστάθιος- Τοιχογραφία  (Fresco) τού έτους 1546 μ.Χ. στον Ιερό Ναό τού Αγίου Νικολάου τής Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα. ( Άθως) Άγιον Όρος. Ἔργον τού Θεοφάνη τού Κρητός και τού Συμεών. Святой Великомученик Евстафий Плакида.  Фреска  1610-е - 1620-е годы. церкви Преображения Господня в Палехори, Кипр. Ο Άγιος Ευστάθιος Πλακίδας  Τοιχογραφία (Fresco)  μεταξύ τών ετών 1610 -1620 μ.Χ..   στον Ιερό Ναό τής Μεταμορφώσεως τού Κυρίου στο Παλαιχώρι, Κύπρος Евстафий Плакида, Римский, вмч.; Балканы. Сербия. Дечаны; XIV в.; местонахождение: Сербия. Косово. Монастырь Высокие Дечаны. Неф Ο Άγιος Ευστάθιος Πλακίδας-  Τοιχογραφία (Fresco) τού 14ου αιώνα μ.Χ..   στην Ιερά Μονή Βισόκι Ντέτσανι. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία Евстафий Плакида, Римский, вмч. Северный рукав, северная стена; Балканы. Сербия. Грачаница; XIV в.; местонахождение: Сербия. Косово. Монастырь Грачаница. Неф Ο Άγιος Ευστάθιος Πλακίδας-  Τοιχογραφία (Fresco) τού 14ου αιώνα μ.Χ..   στην Ιερά Μονή Γρατσάνιτσα. Κοσσυφοπέδιο. Σερβία Видение святого Евстафия (икона критской школы, XVII век) Το όραμα του Αγίου Ευστάθιου Εικόνα τής κρητικής σχολής τον 17ο αιώνα μ.Χ. Όταν κάποτε κυνηγούσε ένα ελάφι, είδε στα κερατά του να φέρει σταυρό και άκουσε μία φωνή που τον καλούσε στην ορθή πίστη. Έτσι πίστεψε και βαπτίστηκε με το όνομα Ευστάθιος από Πλακίδας που ονομαζόταν πριν, καθώς επίσης και η γυναίκα του Τατιανή σε Θεοπίστη, αλλά και τα δυο τους παιδιά Αγάπιος και Θεόπιστος. Св.Евстафий Плакида на охоте видит Христа в рогах оленя. Византийская миниатюра, 12 в. Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας.  Μικρογραφία (Μινιατούρα) ενός ελληνικού χειρογράφου,   τού 12ου αιώνα μ.Χ. Св.Евстафий Плакида на охоте видит Христа в рогах оленя. Византийская миниатюра,  Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας.  Μικρογραφία (Μινιατούρα) Св. Евстафий Плакида с житием. Икона. Греция. 1620 - 1640 годы. Монастырь Богослова. о. Патмос. Греция. Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας με τον βίο του  Εικόνα μεταξύ τών ετών 1620 - 1640 μ.Χ.  στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου τού Θεολόγου. Πάτμος. Ελλάδα. Вмч. Евстафий Плакида.  Икона. Венеция (?). XVI в. Собрание Музея икон. Венеция. Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας   Εικόνα. τού 16ου αιώνα μ.Χ. απο την  Συλλογή τού Μουσείου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Εικόνων στη Βενετία  (ευρίσκεται δίπλα στην Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και το Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών στη Βενετία στο κτίριο της πρώην Σχολής Φλαγγάνη)  Минея - Сентябрь (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии. Μηναίο - Σεπτεμβρίου (τεμάχιο). Εικονίδιο. Russ. Αρχική XVII. Εκκλησία Αρχαιολογίας Γραφείο της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας. Saint Eustathe-Placide (Eustache), grand-martyr à Rome, avec son épouse, sainte Théopistée et leurs fils Agapios et Théopistos (vers 118) ; miniature d’un manuscrit greco-géorgienne, XVe s. Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας μεγάλος μάρτυρας στη Ρώμη, με τη σύζυγό του, Αγία Θεοπίστη και τους υιους τους  Αγάπιο και Θεοπίστη (118). Μικρογραφία (Μινιατούρα) ενός ελληνικο-γεωργιανού χειρογράφου,  τού 15ου αιώνα μ.Χ. Мчч. Евстафий, Феопистия, Агапий, Феопист с житием. Икона. Россия. XVIII в. 31 х 26. Частное собрание. Ο Άγιος Ευστάθιος-Πλακίδας  με τη σύζυγό του, Αγία Θεοπίστη και τους υιους τους  Αγάπιο και Θεοπίστη και σκηνές απο τών βίο τους. Εικόνα ρωσική τού 18ου αιώνα μ.Χ. απο ιδιωτική Συλλογή Όταν ο αυτοκράτωρ Τραϊανός έμαθε ότι ασπάσθηκε το χριστιανισμό, του αφαίρεσε τον ανώτερο στρατιωτικό βαθμό που είχε και τον εξόρισε με όλη του την οικογένεια. Κατά την πορεία όμως, τον χώρισαν από τη σύζυγο του Θεοπίστη και τα δύο του παιδιά, το Θεόπιστο και τον Αγάπιο. Το γεγονός αυτό, πίκρανε πολύ τον Ευστάθιο. Μετά από χρόνια, όταν ο Τραϊανός περιήλθε σε μεγάλη πολεμική δυσχέρεια, θυμήθηκε τον ικανότατο αξιωματικό του Ευστάθιο. Τον επανέφερε λοιπόν στην υπηρεσία, και ο Ευστάθιος με τη γενναιότητα αλλά και τη στρατηγική που τον διέκρινε συνετέλεσε κατά πολύ στην νίκη. Στο δρόμο μάλιστα, βρήκε την οικογένεια του και ένοιωσε μεγάλη χαρά. Ο διάδοχος, όμως, του Τραϊανού, Αδριανός, απαίτησε από τον Ευστάθιο να παραστεί στις θυσίες των ειδωλολατρικών θεών.  Ο Ευστάθιος, βέβαια, αρνήθηκε, με αποτέλεσμα να βασανιστεί αυτός και η οικογένεια του. Αλλά η αγάπη τους στο Χριστό ενδυνάμωνε την ψυχή τους στα βασανιστήρια, ενθυμούμενοι μάλιστα τους θείους λόγους, που λένε: «Μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμὸν ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τὸν στέφανον τῆς ζωῆς, ὃν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Επιστολή Ιακώβου, α' 12). Πανευτυχής, δηλαδή, είναι ο άνθρωπος που βαστάει με υπομονή τη δοκιμασία των θλίψεων. Διότι έτσι γίνεται σταθερός και δοκιμασμένος, για να πάρει το λαμπρό και ένδοξο στεφάνι της αιώνιας ζωής, που υποσχέθηκε ο Κύριος σ' αυτούς που Τον αγαπούν. Τελικά, ο Ευστάθιος με την οικογένεια του πέθαναν μέσα σε χάλκινο πυρακτωμένο βόδι (117 μ.Χ.). Мчч. Евстафий, Феопистия, Агапий, Феопист. Миниатюра Минология Василия II. Константинополь. 985 г. Ватиканская библиотека. Рим. Άθληση τού Αγίου Ευστάθιου και τής συνοδείας του, Θεοπίστης τής συζύγου του, Αγάπιου και Θεόπιστου τών υιών του.   Μινιατούρα στό Μηνολόγιο τού Βασίλειου Β. Κωνσταντινούπολη τό έτος 985 μ.Χ. . Τώρα ευρίσκεται στην  Βιβλιοθήκηςτου Βατικανού. Ρώμη. Мучение свв. Евстафия, Феопистии, Агапия, Феописта. Тзортзи (Зорзис) Фука. Фреска. Афон (Дионисиат). 1547 г. Μαρτύριο τού Αγίου Ευστάθιου και τής συνοδείας του, Θεοπίστης τής συζύγου του, Αγάπιου και Θεόπιστου τών υιών του.  Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1547 μ.Χ..   στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους έργο τού Τζώρτζη (Ζώρζης) Fuca.  Евстафий Плакида, вмч., жена его Феоптистия, мц. и чада Агапий и Феопист, мч. (20 сентября) Менологий на 18-21 сентября Византия. Греция; XIV в.; памятник:  Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion);  10 x 13 см.;  местонахождение: Англия. Оксфорд.  Бодлеанская Библиотека  Μαρτύριο τού Αγίου Ευστάθιου και τής συνοδείας του, Θεοπίστης τής συζύγου του, Αγάπιου και Θεόπιστου τών υιών του. Μηνολόγιο 18 - 21  Σεπτεμβρίου Βυζαντινή Μηνολόγιο  τού 14ου αιώνα μ.Χ.  Τώρα ευρίσκεται στην  Αγγλία. Οξφόρδη.  Bodleian Βιβλιοθήκη (Bodleian Library) Казнь св. Евстафия в раскалённом медном быке. Неизвестный немецкий художник XVI века. Национальный музей искусств Азербайджана Εκτέλεση τού Αγίου  Ευστάθιος  μέσα σε χάλκινο πυρακτωμένο βόδι . Εικόνα τού  16ου αιώνα μ.Χ. απο  άγνωστο Γερμανό καλλιτέχνη.  Τώρα ευρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης τού Αζερμπαϊτζάν Ιερά Λείψανα Μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Αγαπίου βρίσκονται στον ομώνυμο ρωμαιοκαθολικό Ναό της Βενετίας. Μέρος των Ιερών Λειψάνων της Αγίας Θεοπίστης βρίσκονται στον ομώνυμο ρωμαιοκαθολικό Ναό της Βενετίας. Μέρος των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Θεόπιστου βρίσκονται στον ομώνυμο ρωμαιοκαθολικό Ναό της Βενετίας. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ. Άγια Λείψανα του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Νέστορος, του Οσίου  Ιλαρίωνος, των Αγίων  μαρτύρων Μηνοδώρας, Νυμφοδώρας, και Μητροδώρας, του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, του Αγίου Γεωργίου, Αίμα των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, της Αγίας Οσιομάρτυρος Ανυσίας, του Αγίου Αποστόλου Φιλίππου, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος, του Αγίου Νεομάρτυρος Παχωμίου του Αγιοπαυλίτου, του Αγίου Νεομάρτυρος Θεοδώρου του εν Αλικαρνασσώ, του Αγίου Ιωάννου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Νηστευτού, του Αγίου Οσιομάρτυρος Κοσμά Πρώτου του Αγίου Όρους, της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, του Οσίου Κυριάκου του Αναχωρητού, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ευσταθίου, του Αγίου Ιερομάρτυρος Μοδέστου, του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ιακώβου του Πέρσου, των Αγίων Δισμυρίων, του Οσίου Μακαρίου του Αιγυπτίου, του Αγίου Μηνά του Καλλικέλαδου, του Αγίου Ιερόθεου Αθηνών, του Αγίου Διονυσίου του Αεροπαγίτου κ.ά. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ.Άγια λείψανα του Αγίου Ερμολάου, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις, του Αγίου Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, του Αγίου Γρηγορίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Ε', του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου, του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, του Αγίου Μάρτυρος Μάμαντος, του Αγίου Παντελεήμονος του Ιαματικού, των Αγίων Πέντε Μαρτύρων Ευστρατίου, Αυξεντίου, Μαρδαρίου, Ευγενίου και Ορέστου, του Αγίου Οσιομάρτυρος Ιακώβου του Ιβηροσκητιώτου, του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Ευσταθίου, του Αγίου Γεωργίου του Νέου, της Αγίας Βαρβάρας, της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Πατρικίου, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου κ.ά.  Στην Ιερα Μονη Τιμίου Προδρόμου Νικήσιανης (Νομός Καβάλας) φυλλάσονται λείψανα πολλών αγίων όπως: Λείψανο Αγίου Ευσταθίου. Ковчег в виде десницы с частицей святых мощей великомученика Евстафия Плакиды  Вознесе́нская Дави́дова пу́стынь — мужской монастырь Λειψανοθήκη με τη μορφή ενός δεξιού χεριού με ένα σωματίδιο των ιερών λειψάνων  τού  Μεγαλομάρτυρα Ευστάθιου Πλακίδα στήν Ιερά Μονή Αναλήψεως τού Κυρίου "Η Έρημος τού Δαυίδ". Μόσχα. Ρωσία Η λειψανοθήκη τμήματος της κάρας του αγίου μεγαλομάρτυρος Ευσταθίου Λειψανοθήκες στο σχήμα μερών του σώματος ήταν πολύ δημοφιλείς τον Μεσαίωνα (12ος και 13ος αιώνες). Αν και το σχήμα αυτών των λειψανοθηκών θα μπορούσε να είναι μια ένδειξη του περιεχομένου τους, συχνά εμπλουτίζονταν με διάφορα λείψανα από διαφορετικούς αγίους. Τέτοια είναι και η περίπτωση με την κάρα του αγίου Ευσταθίου, που περιείχε πολλά λείψανα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων του αγίου Eucharius, πρώτου επίσκοπου της Trier, του αγίου Νικολάου, επισκόπου Μύρων της Λυκίας, και άλλων. Το 1955 η λάρνακα άνοιξε και τα λείψανα επεστράφησαν στη Βασιλεία της Ελβετίας, επειδή η λειψανοθήκη προερχόταν από τη Βασιλεία.

Ἀπολυτίκιον  Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Ἀγρευθεῖς οὐρανόθεν πρὸς εὐσέβειαν ἔνδοξε, τὴ τοῦ σοὶ ὀφθέντος δυνάμει, δι’ ἐλάφου Εὐστάθιε, ποικίλους καθυπέστης πειρασμούς, καὶ ἤστραψας ἐν ἄθλοις ἱεροίς, σὺν τὴ θεία σου συμβίω καὶ τοὶς υἱοίς, φαιδρύνων τοὺς βοώντας σοι. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ δείξαντι σὲ ἐν παντί, Ἰὼβ παμμάκαρ δεύτερον. Святые Прокопий, Никита, Евстафий. Икона (таблетка). Новгород. Конец XV в. 24 х 19. Из Софийского собора. Новгородский музей. Ἅγιοι Προκόπιος, Νικήτας, Εὐστάθιος. Εικονίδιο (δισκίο) τέλος του 15ου αἰώνα Ἀπό τόν Καθεδρικό Ἳερό Ναό τῆς Αγίας Σοφίας. Νόβγκοροντ Μουσείο. Избранные свв. Икона. Греция. XVII в. ЦАК МДА. Εικόνα ελληνική τού 17ου αιώνα μ.Χ.  Τώρα ευρίσκεται στο Εκκλησιαστικό - Αρχαιολογικό Γραφεἰο της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας. Ρωσία  Архангел Михаил, Симеон Столпник и Евстафий Плакида  румынская икона Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, ο Σύμεων Στυλίτης και ο Ευστάθιος Πλακίδας Ρουμάνικη Εικόνα  Κάθισμα Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον. Εὐσεβείας τοῖς τρόποις ἀνδραγαθῶν, καρτερίας τοῖς πόνοις ὑπεραθλῶν, νέος ἀνηγόρευσαι, Ἰὼβ Μάρτυς πανένδοξε· τῶν γὰρ τερπνῶν τοῦ βίου, παθῶν τὴν ἀφαίρεσιν, σὺν γυναικὶ καὶ τέκνοις, Θεῷ ηὐχαρίστησας· ὅθεν ἐπὶ τέλει, τῶν ἀγώνων ὡς νίκης, βραβεῖον παρέσχε σοι, τὴν τοῦ αἵματος πρόσχυσιν, Ἀθλοφόρε Εὐστάθιε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων, ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου. Мученики Евстафий Плакида и Фекла Άγιοι Ευστάθιος Πλακίδας και Θέκλα Κοντάκιον Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν. Τὰ πάθη Χριστοῦ, σαφῶς μιμησάμενος, καὶ τούτου πιών, πιστῶς τὸ ποτήριον, κοινωνὸς Εὐστάθιε, καὶ τῆς δόξης σύγκληρος γέγονας, παρ' αὐτοῦ τοῦ πάντων Θεοῦ, λαμβάνων ἐξ ὕψους θείαν ἄφεσιν. Ὁ Οἶκος Ὕμνον μοι δώρησαι ὁ Θεός μου, ἀνυμνῆσαι καὶ λέγειν νυνὶ τοὺς ἀγῶνας τοῦ Ἀθλοφόρου σου Κύριε, ὅπως εὐρύθμως ἐγκωμιάσω τὸν γενναῖον ἐν τοῖς ἄθλοις Εὐστάθιον, τὸν νικητὴν ἐν πολέμοις ἐχθρῶν γεγονότα ἀεί, τὸν μέγαν ἐν εὐσεβείᾳ, καὶ χορῷ τῶν Μαρτύρων ἐκλάμψαντα· σὺν τούτοις γὰρ ψάλλει ἀπαύστως σοι, μετ' Ἀγγέλων ὁ πάνσοφος, λαμβάνων ἐξ ὕψους θείαν ἄφεσιν.