ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΥΚΟΥ

Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε

Λόγος εἰς τὸ Γενέσιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. 
Ἁγίου Φωτίου τοῦ Μεγάλου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως. ( Ν Ε Ο )

Τὰ εἰκονιζόμενα στὴν παράσταση τῆς Γεννήσεως τῆς Θεοτόκου



Το Γενέθλιο Της Θεοτόκου στη Βυζαντινή Αγιογραφία



Στὴ Γέννηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου 
 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΙΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Ἁγ. Νικολάου Καβάσιλα

Τό Γενέθλιον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου

Πάσας ἀληθῶς, Ἄννα, νικᾷς μητέρας, Μήτηρ ἕως ἂν σὴ γένηται θυγάτηρ. Ἐξάγαγε πρὸς φῶς Θεομήτορα ὀγδόῃ Ἄννα.

«Ἀποκάλυψαν πρὸς Κύριον τὴν ὁδόν σου καὶ ἔλπισον ἐπ᾿ αὐτόν, καὶ αὐτὸς ποιήσει» (Ψαλμός λστ' στ. 5). Φανέρωσε στον Κύριο με εμπιστοσύνη το δρόμο και της επιδιώξεις και της ανάγκες της ζωής σου και έλπισε σ' Αυτόν και Αυτός θα κάνει εκείνα που ζητάς και χρειάζεσαι. Μ' αυτή την εμπιστοσύνη και ελπίδα, ο Ιωακείμ και η Άννα ικέτευαν προσευχόμενοι το Θεό να της χαρίσει παιδί, να το έχουν γλυκεία παρηγοριά στα γεράματα της. Και την ελπίδα της ο Θεός έκανε πραγματικότητα. Της χάρισε την Παρθένο Μαριάμ, που ήταν ορισμένη να γεννήσει το Σωτήρα του κόσμου και να λάμψει σαν η πιο ευλογημένη μεταξύ των γυναικών. Ήταν εκείνη, από την οποία έμελλε να προέλθει Αυτός που θα συνέτριβε την κεφαλή του νοητού όφεως. Στην Παλαιά Διαθήκη δόθηκαν της προτυπώσεις της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μία είναι και η βάτος στο Σινά, την οποία ενώ είχαν περιζώσει φλόγες φωτιάς, αυτή δεν καιγόταν. Ήταν απεικόνιση της Παρθένου, που θα γεννούσε το Σωτήρα Χριστό και συγχρόνως θα διατηρούσε την παρθενία της. Έτσι, η Άννα και ο Ιωακείμ, που ήταν από το γένος του Δαβίδ, με την κραταιά ελπίδα που είχαν στο Θεό απέκτησαν απ' Αυτόν το επιθυμητό δώρο, που θα συντροφεύει τον κόσμο μέχρι συντέλειας αιώνων.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ’. Ἡ γέννησίς σου Θεοτόκε, χαρὰν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οικουμένῃ, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ λύσας τὴν κατάραν, ἔδωκε τὴν εὐλογίαν, καὶ καταργήσας τὸν θάνατον, ἐδωρήσατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον. Κοντάκιον Ἦχος δ’. Αὐτόμελον. Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα ὀνειδισμοῦ ἀτεκνίας, καὶ Ἀδὰμ καὶ Εὔα, ἐκ τῆς φθορᾶς τοῦ θανάτου, ἠλευθερώθησαν, Ἄχραντε, ἐν τῇ ἁγίᾳ γεννήσει σου, αὐτὴν ἑορτάζει καὶ ὁ λαός σου, ἐνοχῆς τῶν πταισμάτων, λυτρωθεὶς ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἡ Στεῖρα τίκτει τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν. Κάθισμα Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ. Ἀναβόησον Δαυΐδ, τὶ ὤμοσέ σοι ὁ Θεός; Ἅ μοι ὤμοσε φησί, καὶ ἐκπεπλήρωκεν ἰδού, ἐκ τοῦ καρποῦ τῆς κοιλίας μου δοὺς τὴν Παρθένον· ἐξ ἧς ὁ πλαστουργός, Χριστός ὁ νέος Ἀδάμ, ἐτέχθη βασιλεύς, ἐπὶ τοῦ θρόνου μου· καὶ βασιλεύει σήμερον, ὁ ἔχων τὴν βασιλείαν ἀσάλευτον. Ἡ στεῖρα τίκτει, τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν. Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ. Ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἐξ ὀσφύος τοῦ Δαυΐδ, ἡ θεόπαις Μαριάμ, τίκτεται σήμερον ἡμῖν, καὶ νεουργεῖται, ἡ σύμπασα καὶ θεουργεῖται. Συγχάρητε ὁμοῦ, ὁ οὐρανός καὶ ἡ γῆ· αἰνέσατε αὐτήν, αἱ πατριαὶ τῶν ἐθνῶν, Ἰωακεὶμ εὐφραίνεται, καὶ Ἄννα πανηγυρίζει κραυγάζουσα· Ἡ στεῖρα τίκτει, τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν. Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος πλ. δ’. Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς. Ἀγαλλιάσθω οὐρανός, γῆ εὐφραινέσθω· ὁ τοῦ Θεοῦ γὰρ οὐρανός, ἐν γῇ ἐτέχθη, ἡ Θεόνυμφος αὕτη ἐξ ἐπαγγελίας. Ἡ στεῖρα βρέφος θηλάζει τὴν Μαριὰμ· καὶ χαίρει ἐπὶ τῷ τόκῳ Ἰωακείμ. Ῥάβδος λέγων ἐτέχθη μοι, ἐξ ἧς τὸ ἄνθος Χριστός, ἐβλάστησεν ἐκ ῥίζης Δαυΐδ. Ὄντως θαῦμα παράδοξον! Ἕτερον Κάθισμα Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ. Ἡ Παρθένος Μαριάμ, καὶ Θεοτόκος ἀληθῶς, ὡς νεφέλη τοῦ φωτός, σήμερον ἔλαμψεν ἡμῖν, καὶ ἐκ Δικαίων προέρχεται εἰς δόξαν ἡμῶν. Οὐκ ἔτι ὁ Ἀδὰμ κατακρίνεται· ἡ Εὔα τῷν δεσμῶν ἠλευθέρωται· καὶ διὰ τοῦτο κράζομεν βοῶντες, ἐν παρρησίᾳ τῇ μόνῃ Ἁγνῇ· Χαρὰν μηνύει, ἡ γέννησίς σου, πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ.

Ὁ Οἶκος

Ἡ προσευχὴ ὁμοῦ καὶ στεναγμός, τῆς στειρώσεως καὶ ἀτεκνώσεως Ἰωακείμ τε καὶ Ἄννης, εὐπρόσδεκτος, καὶ εἰς τὰ ὦτα Κυρίου ἐλήλυθε, καὶ ἐβλάστησαν καρπὸν ζωηφόρον τῷ κόσμῳ· ὁ μὲν γὰρ προσευχὴν ἐν τῷ ὄρει ἐτέλει, ἡ δὲ ἐν παραδείσῳ ὄνειδος φέρει· ἀλλὰ μετὰ χαράς, ἡ στεῖρα τίκτει τὴν Θεοτόκον, καὶ τροφὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν.

Δ Ι Α Β Α Σ Τ Ε

ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 

ΜΗΝΟΔΩΡΑΣ, ΜΗΤΡΟΔΩΡΑΣ ΚΑΙ ΝΥΜΦΟΔΩΡΑΣ

 Συμεών τοῦ Μεταφραστοῦ

( σελίδες 653 - 664 )

Οι Αγίες Μηνοδώρα, Μητροδώρα και Νυμφοδώρα

Ἡγοῦντο Μηνοδώρα καὶ Μητροδώρα, Καὶ Νυμφοδώρα δῶρα σαρκὸς αἰκίας. Θεινόμεναι δεκάτῃ δωρώνυμοι ἔκθανον αἱ τρεῖς.

Βιογραφία Οι Αγίες Μηνοδώρα, Μητροδώρα και Νυμφοδώρα ήταν αδελφές και κατάγονταν από τη Βιθυνία. Η λάμψη της παρθενίας και η ωραιότητα των ψυχών και των σωμάτων της έκαναν της τρεις αδελφές να είναι καύχημα των χριστιανών ενώ οι φροντίδες και οι συνήθειες του κόσμου δεν της απασχολούσαν. Η μόνη της φροντίδα ήταν «μετὰ αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης κοσμεὶν ἑαυτάς, ἢ ἐν πλέγμασιν ἢ χρυσῶ ἢ μαργαρίταις ἢ ἰματισμῶ πολυτελεῖ» (Α' προς Τιμόθεον, β' 9). Δηλαδή φρόντιζαν να στολίζουν τον εαυτό τους με συστολή και σωφροσύνη και όχι με φιλάρεσκα πλεξίματα των μαλλιών τους ή με χρυσά ή μαργαριτένια κοσμήματα ή με ρούχα πολυτελή. Мцц. Минодора, Митродора, Нимфодора.  Фреска 1318 год. Благовещенской церкви монастыря Грачаница. Сербия (Косово).  Οι Αγίες Μηνοδώρα, Μητροδώρα και Νυμφοδώρα. Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1318 μ.Χ.  στον Ιερό Ναό τού Ευαγγελισμού τής Θεοτόκου  τής Ϊεράς Μονής Γκρατσάνιτσα. Κοσσυφοπέδιο Σερβία.  Για την αγάπη, λοιπόν του Χριστού, άφησαν την πατρίδα της και πήγαν να κατοικήσουν σε ένα λόφο, κοντά στα Πύθια θερμά λουτρά. Εκεί ασκήτευαν και καλλιεργούσαν ακόμα περισσότερο τη σωφροσύνη της. Γι' αυτό αξιώθηκαν από το Θεό να θεραπεύουν ασθένειες, και έτρεχε κοντά της πλήθος κόσμου. Όταν το έμαθε αυτό ο έπαρχος Φρόντων, έστειλε και συνέλαβε της τρεις αδελφές. Βλέποντας, της τη φρόνηση και τη σύνεση, αλλά και την αφοβία με την οποία τον αντιμετώπισαν, διέταξε και της βασάνισαν με τα πιο φρικτά βασανιστήρια. Мучение свв. Минодоры, Митродоры, Нимфодоры. .  Миниатюра Минология Василия II. Константинополь. 985 г. Ватиканская библиотека. Рим. Μαρτύριο τών Αγίων Μηνοδώρας, Μητροδώρας και Νυμφοδώρας    Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο τού Βασίλειου Β.  τό ἔτος 985 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη.  Τώρα ευρίσκεται στην Βιβλιοθήκη του Βατικανού. Ρώμη. Минодора, Митродора, мц. (10 сентября) Менологий на 10-13 сентября Византия. Греция; XIV в.; памятник:  Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion);  10 x 13 см.;  местонахождение: Англия. Оксфорд.  Бодлеанская Библиотека  (Bodleian Library)  Μαρτύριο τών Αγίων Μηνοδώρας, Μητροδώρας και Νυμφοδώρας . Μηνολόγιο 10 - 13  Σεπτεμβρίου Βυζαντινή Μηνολόγιο  τού 14ου αιώνα μ.Χ.  Τώρα ευρίσκεται στην  Αγγλία. Οξφόρδη.  Bodleian Βιβλιοθήκη (Bodleian Library) Мучение свв. Минодоры, Митродоры, Нимфодоры.   Фреска. 1547 г. Афон (Дионисиат).  Тзортзи (Зорзис) Фука  Μαρτύριο τών Αγίων Μηνοδώρας, Μητροδώρας και Νυμφοδώρας . Τοιχογραφία ( Fresco.) τού  έτους 1547 μ.Χ. στήν Ιερά Μονή  Διονυσίου Αγίου Όρους.  ¨Εργο τού αγιογράφου Τζώρτζη (Ζώρζη) Fuca. Мученичество Святых Минодоры, Митродоры и Нимфодоры.  Фреска монастыря Ватопед на Святой Горе Афон. Μαρτύριο τών Αγίων Μηνοδώρας, Μητροδώρας και Νυμφοδώρας . Τοιχογραφία ( Fresco.)  στήν Ιερά Μονή  Βατοπαιδίου Αγίου Όρους.  Мучение свв. Минодоры, Митродоры, Нимфодоры.  Фреска. Около 1350 года. Церковь Христа Пантократора. Дечани. Косово. Сербия. Μαρτύριο τών Αγίων Μηνοδώρας, Μητροδώρας και Νυμφοδώρας . Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους περίπου 1350 μ.Χ. στον Ιερό Ναό Χριστού Παντοκράτορος τής Ιεράς Μονής Βισόκι Ντέτσανι . Κοσσυφοπέδιο. Σερβία  ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ-ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ Της υπέμειναν με ανδρεία τα μαρτύρια και έτσι ένδοξα παρέδωσαν της ψυχές της στο νυμφίο της Χριστό (290 μ.Χ.). Ο έπαρχος θέλησε να κάψει τα σώματα της, αλλά οι φλόγες έκαψαν τον ίδιο και έπειτα καταρρακτώδης βροχή έσβησε τη φωτιά. Τα σώματα των τριών παρθένων τάφηκαν με σεβασμό από της χριστιανούς. Ιερά Λείψανα:  Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Μηνοδώρας βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους και Παναγίας Γουμένισσας Κιλκίς. Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Μητροδώρας βρίσκονται στις Μονές Παντοκράτορος Αγίου Όρους, Παναγίας Γουμενίσσης Κιλκίς, Αγάθωνος Φθιώτιδος και Πετράκη Αθηνών. Η δεξιά της Αγίας βρίσκεται στη Μονή Ζερμπίτσας Σπάρτης. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Νυμφοδώρας βρίσκεται στη Μονή Παναγίας Γουμένισσας Κιλκίς. Η Ιερά Μονή Πετράκη κατέχει αποθησαυρισμένην την τιμίαν κάραν της Αγίας Μητροδώρας. (Η τιμία κάρα της Αγ.Νυμφοδώρας ευρίσκεται εις Μονήν Αγ.Παύλου Άθω και της Αγ.Μηνοδώρας εις Μονήν Μεγ.Λαύρας Άθω) Ιερά Μονή Ιβήρων - Άγια Λείψανα του Αγίου Χαραλάμπους, του Αγίου Νέστορος, του Οσίου  Ιλαρίωνος, των Αγίων  μαρτύρων Μηνοδώρας, Νυμφοδώρας, και Μητροδώρας,...

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας. Τᾶς τρεῖς ἔνδοξους Παρθένους καὶ Ἀθληφόρους θεόφρονας, τᾶς συνδεδεμένος ἐνθέως, ἀδελφικὴ οἰκειότητι, τᾶς καλλιρόους πηγᾶς τῆς εὐσέβειας, τᾶς ἀναβλύζουσας, μαρτυρικῶν ἀγώνων χάριν ἀέναον, τὴν θείαν Μηνοδώραν, καὶ τὴν Μητροδώραν τὴν ἔνδοξον, σὺν τὴ κλυτὴ Νυμφοδώρα, τὴ ἐν πάσι καρτερόφρονι, πάντες οἱ τρυφῶντες τῶν ἄθλων αὐτῶν, συνδραμόντες ὕμνοις τιμήσωμεν αὑταὶ γὰρ τὴ Τριάδι, ὑπὲρ ἠμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσι. Ἕτερον Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τὸν τρισάριθμον σύλλογον καὶ θεόπλοκον τῶν αὐτάδελφων παρθένων στέψωμεν θείαις ᾠδαῖς· ἀνδρικῶς γὰρ τὸν ἐχθρὸν κατετροπώσαντο· ὅθεν προϊστάντι ἡμῶν τῶν βοώντων ἐκτενῶς· χαῖρε, σεμνὴ Μηνοδώρα, σὺν Μητροδώρα τῇ θείᾳ καὶ Νυμφοδώρα τῇ θεόφρονι. Минея - Сентябрь  (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в.  Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии. Μηναίο - Σεπτέμβριος (τεμάχιο). Εικονίδιο. Russ. Αρχές τού 17ου αιώνα,  στήν Εκκλησία  καί τό Αρχαιολογίκό Γραφείο τής Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας. Κοντάκιον Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς. Ὑπὲρ Τριάδος καρτερῶς ἐναθλούσαι, τὸν πολυμήχανον ἐχθρὸν ἐτροπώσασθε, ἀδελφικῶς τῷ πνεύματι συνδούμεναι, ὅθεν εἰσωκίσθητε, σὺν ταὶς πέντε Παρθένοις, πρὸς τὸν ἐπουράνιον, Ἀθληφόροι νυμφῶνα, καὶ σὺν Ἀγγέλοις τῷ παμβασιλεῖ, ἐν εὐφροσύνῃ ἀπαύστως παρίστασθε.