ΙΕΡΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΥΚΟΥ

Η Πρόοδος του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α´.

Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου, καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου,

νίκας τοῖς βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος,

καὶ τὸ σὸν φυλάττων, διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.

Ουράλια εικονίδιο, ΧΙΧ αιώνα

Συναξάριον

Ἕνεκα τῶν ἀσθενειῶν, οἱ ὁποῖες συμβαίνουν συνήθως κατὰ τὸν μῆνα Αὔγουστο, ἐπικρατοῦσε παλαιότερα συνήθεια στὴν Κωνσταντινούπολη νὰ περιφέρεται στοὺς δρόμους της καὶ στὶς πλατεῖες τὸ τίμιο Ξύλο τοῦ Σταυροῦ, πρὸς ἁγιασμὸν τοῦ τόπου καὶ ἀπαλλαγὴ ἀπὸ τὶς ἀσθένειες.

Καὶ κατὰ μὲν τὴν 31ην Ἰουλίου ἀφοῦ Τὸν ἔβγαζαν ἀπὸ τὸ βασιλικὸ θησαυροφυλάκιο τοποθετοῦσαν Αὐτὸν ἐπὶ τῆς ἁγίας Τραπέζης τῆς Ἁγιᾶς Σοφιᾶς.

Κατὰ δὲ τὴν ἑπομένην (1ῃ Αὐγούστου) καὶ μέχρι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἀφοῦ ἔκαναν λιτανείες μὲ Αὐτὸν σὲ ὅλην τὴν Κωνσταντινούπολη, ἔπειτα Τὸν τοποθετοῦσαν ἐνώπιον τοῦ λαοῦ εἰς προσκύνησιν.

Αὐτὴ λοιπὸν εἶναι ἡ λεγομένη Πρόοδος τοῦ τιμίου Σταυροῦ.

Δεύτε πιστοί, τό ζωοποιόν ξύλον προσκυνήσωμεν, εν ώ Χριστός ο Βασιλεύς τής δόξης, εκουσίως χείρας εκτείνας, ύψωσεν ημάς εις τήν αρχαίαν μακαριότητα, ούς πρίν ο εχθρός, δι’ ηδονής συιλήσας, εξορίστους Θεού πεποίηκε, Δεύτε πιστοί, ξύλον προσκυνήσωμεν, δι’ ού ηξιώθημεν τών αοράτων εχθρών συντρίβειν τάς κάρας, Δεύτε πάσαι αί πατριαί τών εθνών, τόν Σταυρόν τού Κυρίου ύμνοις τιμήσωμεν, Χαίροις Σταυρέ, τού πεσόντος Αδάμ η τελεία λύτρωσις, Εν σοί οι πιστότατοι Βασιλείς ημών καυχώνται, ως τή σή δυνάμει Ισμαηλίτην λαόν, κραταιώς υποτάττοντες, Σέ νύν μετά φόβου Χριστιανοί ασπαζόμενοι, τόν εν σοί προσπαγέντα Θεόν δοξάζομεν λέγοντες, Κύριε, ο εν αυτώ προσπαγείς, ελέησον ημάς ως αγαθός καί φιλάνθρωπος.

 Ο Σ. Εύστρατιάδης για το γεγονός αυτό γράφει τα έξης: «Κατά την ήμέραν ταύτην έξήγετο εκ του σκευοφυλακίου της μεγάλης εκκλησίας ο τίμιος σταυρός, περιήγετο ανά την πόλιν και έξετίθετο εις διαφόρους ναούς προς προσκύνησιν και άγιασμόν των πιστών και πάλιν άπετίθετο εις το σκευοφυλάκιον. Εις τους κώδικας τα του τιμίου σταυρού προεόρτια αναγράφονται και άρχονται από της πρώτης Αυγούστου, η δε κατά την προεόρτιον ταύτην άνάμνησιν ύμνογραφία είναι πλούσια και κείται ανέκδοτος εις πολλούς Κώδικας· και ίνα μόνον εις τους κατ’ αυτήν συντεθέντας Κανόνας περιορισθώ, σημειώ Κανόνα του Θεοφάνους (εν τοις Κωδ. 368 φ. 3636,1568 φ. 3α Παρισίων και Ω 147 Λαύρας), του Γεωργίου Νικομήδειας (εν τοις Κωδ. 1567 φ. 240 6,13φ 351 α Παρισίων και Θ 32 φ. 344α, Δ 12 φ. 273α, 1135 φ. 333α και Ω 147 φ. 368α Λαύρας), έτερον του αυτού Γεωργίου Νικομήδειας φέροντα ακροστιχίδα «Σταυρώ γεγηθώς έξάδω θείον μέλος Γεώργιος» (εν τω Παρισινώ Κωδ. 13 φ. 352 6 και τω της Λαύρς Θ 33 φ. 5). Εις τους αυτούς δε Κώδικας και άλλους Στιχηρά πολλά, Ίδιόμελα, Καθίσματα κλπ.

Εν φωναίς αλαλάξωμεν, εν ωδαίς μελωδήσωμεν, τόν Σταυρόν τόν τίμιον ασπαζόμενοι, καί πρός αυτόν εκβοήσωμεν, Σταυρέ παμμακάριστε, καθαγίασον ημών, τάς ψυχάς καί τά σώματα, τή δυνάμει σου, καί Παντοίας εκ βλάβης εναντίων, διατήρησον ατρώτους, τούς ευσεβώς προσκυνούντάς σε.

Προσελθόντες αρύσασθε, μή κενουμενα νάματα, τού Σταυρού τής χάριτος προερχόμενα, ιδού προκείμενον βλέποντες, τό ξυλον τό Άγιον, χαρισμάτων τήν πηγήν, αρδομένην τώ Αίματι, καί τώ Ύδατι, τού Δεσπότου τών όλων, τού εν τούτω, εκουσίως υψωθέντος, καί τούς βροτούς ανυψώσαντος.

Εκκλησίας εδραίωμα, Μοναζόντων αγλάϊσμα, Ιερέων καύχημα καί διάσωσμα, σύ εί Σταυρέ πανσεβάσμιε, διό προσκυνούμέν σε, καί καρδίας καί ψυχάς, φωτιζόμεθα σήμερον, θεία χάριτι, τού εν σοί προσπαγέντος, καί τό κράτος, τού δολίου καθελόντος, καί τήν αράν αφανίσαντος.

ΠΗΓΗ.ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ-ΑΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι,

 Αβείμ (ή Άβιβος), Αντώνιος (ή Αντωνίνος) ,Γουρίας, Ελεαζάρος, Ευσέβωνας, Αχείμ, Μάρκελλος (ή Σάμωνας, ή Εύλαλος ή Μάρκος).

η μητέρα τους Σολομονή και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος

Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος -

Εικόνα τού 17ου αιώνος  μ.Χ. - 

στήν Ιερά Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος

Eἰς τὸν Ἐλεάζαρον Πρῶτος πρὸ Χριστοῦ πῦρ στέγων Ἐλεάζαρ, Ἀθλήσεως προὔθηκε τοῖς ἄλλοις ἴχνη. Eἰς τὴν Σολομονήν Πρώταθλον ἄλλην καὶ πρὸ τῆς Θέκλης ἔχω, Τὴν Σολομονήν, ἣν πρὸ Χριστοῦ πῦρ φλέγει. Eἰς τοὺς ἑπτά Mακκαβαίους Ἐξ ἑβδόμης πέμπουσι Παίδων ἑπτάδα, Ἀρθρέμβολα, πῦρ, καὶ τροχοὶ πρὸς ὀγδόην. Καῦσαν ἑνὶ πρώτη Σολομώνην, ἑπτά τε υἷας. Святые мученики Маккавеи, мать их Соломония  и учитель их Елеазар перед Антиохом Епифаном.  Византийская миниатюра Х века. Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι,  η μητέρα τους Σολομονή και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος ενώπιον τού βασιλιά της Συρίας  Αντίοχου Βυζαντινή Μικρογραφία (Μινιατούρα) τού 10ου αιώνα μ.Χ.

Βιογραφία «Αὐτοκράτωρ ἐστὶ τῶν παθῶν ὁ εὐσεβὴς λογισμός» (Δ' Μακκαβαίων, α' 7, θ' 4). Ο ευσεβής λογισμός είναι κυρίαρχος και εξουσιαστής επί των παθών. Αυτό με περίσσια ανδρεία απέδειξαν οι επτά αδελφοί Μακκαβαίοι με τη στάση τους απέναντι στο βασιλιά της Συρίας Αντίοχο (περί το 5327 από κτίσεως κόσμου ή 173 π.Χ.), όταν αυτός τους έταξε δόξες, τιμές και επίγειες απολαύσεις, αν αυτοί καταπατούσαν το Μωσαϊκό νόμο και έτρωγαν από τα απαγορευμένα φαγητά που τους πρόσφερε. Προηγήθηκε ο ενενηκονταετής διδάσκαλος τους, Ελεάζαρος, που εφάρμοσε στο έπακρο το νόμο που τους δίδασκε, με αποτέλεσμα ο Αντίοχος να τον ρίξει στη φωτιά. Святые мученики Маккавеи, мать их Соломония и учитель их Елеазар. Фреска Первая половина VII века.  церкви Санта Мария Антиква в Риме. Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι,  η μητέρα τους Σολομονή και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος Τοιχογραφία (Fresco) τού πρώτου μισού τού 7ου αιώνα μ.Χ. στην Εκκλησία τής Santa Maria Antiqua στη Ρώμη. Ιταλία Святые мученики Маккавеи, мать их Соломония и учитель их Елеазар. Фреск  1316 - 1318 годы.   церкви Св. Георгия в Старо Нагоричино, Иконописцы Михаил Астрапа и Евтихий. Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι,  η μητέρα τους Σολομονή και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος Τοιχογραφία (Fresco) μεταξὐ τῶν ετών 1316 - 1318 μ.Χ.  στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Staro Ναγκορίτσανε  (Staro Ναγκορίτσανε, Staro Nagoričino)  που είναι ένα χωριό τού κράτους τών Σκοπίων , στο βόρειο τμήμα της χώρας.,   από  τους Αγιογράφους Μιχαήλ Αστραπά και τον Ευτύχιο  Святые Мученики Маккавеи и матерь их Соломония. Греческая икона первой половины XVII века. Византийский музей в Верии, Греция. Άγιοι μάρτυρες Μακαβαίοι και η μητέρα τους Σολομονή.  Ελληνική εικόνα του πρώτου μισού του 17ου αιώνα μ.Χ.  Βυζαντινό Μουσείο στη Βέροια. Εμπνεόμενα από τη θυσία του γέροντα διδασκάλου τους, τα επτά αδέλφια κράτησαν την ίδια γενναία στάση απέναντι στο βασιλιά, όταν τους κάλεσε μπροστά του. Στην αρχή ο Αντίοχος προσπάθησε να τους κολακεύσει με διάφορα εγκώμια για τη νιότη τους. Τους είπε ότι αν έτρωγαν από τα ειδωλόθυτα που τους πρόσφερε, θα απολάμβαναν μεγάλες τιμές, και φυσικά θα τους έσωζε από το θάνατο. Τότε οι επτά αδελφοί απάντησαν στον Αντίοχο: «χαλεπώτερον γὰρ αὐτοῦ τοῦ θανάτου νομίζομεν εἶναι σοῦ τὸν ἐπὶ τὴ παρανομῶ σωτηρία ἠμῶν ἔλεον». Δηλαδή, είναι περισσότερο επιβλαβής και απ' αυτόν το θάνατο, νομίζουμε, η συμπάθειά σου για την παράνομη σωτηρία μας. Εξοργισμένος τότε ο Αντίοχος, με τροχούς, φωτιά και ακόντια, έναν-έναν τους σκότωσε όλους. Όταν είδε αυτό η μητέρα τους Σολομονή, ρίχτηκε μόνη της στη φωτιά και έτσι όλοι μαζί πήραν το στεφάνι του μαρτυρίου. Мученичество Святых братий Маккавеев.  Византийская миниатюра. Το μαρτύριο των Αγίων Αδελφών Μακαβαίοι. Βυζαντινή Μικρογραφία (Μινιατούρα) Маккавеи мученики и учитель их Елеазар (1 августа) Менологий 30 июля - 1 августа Византия. Греция; XIV в.; памятник:  Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion);  10 x 13 см.;  местонахождение: Англия. Оксфорд.  Бодлеанская Библиотека  (Bodleian Library) Астрапа и Евтихий. Άγιοι Επτά Μακκαβαίοι και ο διδάσκαλός τους Ελεάζαρος Μηνολόγιο 30 Ιουλίου - 1 Αυγούστου Βυζαντινή Μηνολόγιο  τού 14ου αιώνα μ.Χ.  Τώρα ευρίσκεται στην  Αγγλία. Οξφόρδη.  Bodleian Βιβλιοθήκη (Bodleian Library) Ιερά Λείψανα:  Το Λείψανο της Αγίας Σολομονής βρίσκεται αδιάφθορο στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου Φαναρίου Κωνσταντινουπόλεως. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Σολομονής βρίσκεται στη Μονή Ξηροποτόμου Αγίου Όρους. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Eλεάζαρου βρίσκεται στη Μονή Παντελεήμονος Αγίου Όρους.

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα) Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ. Τῶν Μακκαβαίων τὸν ἐπτάριθμον δῆμον, σὺν τὴ μητρὶ Σολομονὴ τὴ ἁγία, καὶ Ἐλεάζαρ ἅμα εὐφημήσωμεν οὗτοι γὰρ ἠρίστευσαν, δι' ἀγώνων νομίμων, ὡς φρουροὶ καὶ φύλακες, τῶν τοῦ Νόμου δογμάτων καὶ νῦν ὡς καλλιμάρτυρες Χριστοῦ, ὑπὲρ τοῦ κόσμου, ἀπαύστως πρεσβεύουσι.  Минея - августа (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии. Μηναίο - Αύγουστος (τεμάχιο). Εικονίδιο. Russ. Αρχές του 17ου αιὠνα στήν. Εκκλησία και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας. Святые Мученики Маккавеи, матерь их Соломония и учитель их Елеазар.  Миниатюра греко-грузинской рукописи XV века. Άγιοι μάρτυρες Μακαβαίοι, η μητέρα τους Σολομονή και ο δάσκαλός τους Ελεάζαρος.  Μινιατούρα του ελληνο-γεωργιανού χειρογράφου του 15ου αιώνα μ.Χ. Κοντάκιον Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν Σοφίας Θεοῦ, οἱ στύλοι οἱ ἑπτάριθμοι, καὶ θείου φωτός, οἱ λύχνοιοι ἑπτάφωτοι, Μακκαβαῖοι πάνσοφοι, πρὸ Μαρτύρων μέγιστοι Μάρτυρες, σὺν αὐτοῖς τῷ πάντων Θεῷ, αἰτεῖσθε σωθῆναι τοὺς τιμῶντας ὑμᾶς.