ἈπολυτίκιονἮχος α’.Ὑπομονῆς στῦλος γέγονας, ζηλώσας τοὺς Προπάτορας Ὅσιε, τὸν Ἰὼβ ἐν τοῖς πάθεσι, τὸν Ἰωσὴφ ἐν τοῖς πειρασμοῖς, καὶ τὴν τῶν Ἀσωμάτων πολιτείαν, ὑπάρχων ἐν σώματι, Ἀλύπιε Πατὴρ ἡμῶν Ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.Ἕτερον ἈπολυτίκιονἮχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτήρ.Δοξάζων ὁ Θεός, τὴν σὴν γέννησιν Πάτερ, προέγραψε σαφῶς, τῆς ζωῆς σου τὴν χάριν αὐτῶ γὰρ εὐηρέστησας, ἀρετῶν τελειότητι ὅθεν ἤστραψας, ἀπὸ τοῦ κίονος πάσι, τῶν ἀγώνων σου, τᾶς ἀληθεῖς ἀντιδόσεις, Ἀλύπιε Ὅσιε.ΚοντάκιονἮχος πλ. δ’. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως.Ὡς ἀρετῶν ὑπόθεσιν, καὶ Ἀσκητῶν καλλώπισμα, ἡ Ἐκκλησία δοξάζει σε σήμερον, καὶ ἀνυμνεῖ σε Ἀλύπιε· ταῖς εὐχαῖς σου παράσχου, τοῖς τιμῶσιν ἐκ πόθου τὰς ἀριστείας σου, καὶ τὰ παλαίσματα, τῶν δεινῶν ἐγκλημάτων ἐκλύτρωσιν, ὡς ἐπώνυμος.Минея - Ноябрь (фрагмент).
Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии.
Μηναῖο - Νοέμβριος (τεμάχιο).
Εἰκονίδιο στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα μ.Χ. στήνἘκκλησία καί τό Αρχαιολογικό Μουσεῖο τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας τῆς Μόσχας .
ΚάθισμαἮχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.Συμεὼν ἡμῖν ὤφθης ἄλλος σοφέ· τὸ γὰρ σῶμα ὑψώσας στύλῳ ἐκ γῆς, ὦ Πάτερ Ἀλύπιε, τῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας, ἐτροπώσω θεόφρον, πικρῶς κατοιμώζοντας, καὶ εἰς ἀβάτους τόπους, αὐτοὺς ἀπεδίωξας· ὅθεν καὶ ἐδείχθης, ἐγκαλλώπισμα θεῖον, Πατέρων τὸ καύχημα, Μοναζόντων τὸ στήριγμα. Διὸ πίστει βοῶμέν σοι· Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ τὴν ἁγίαν μνήμην σου.
Η λέξη νηστεία προέρχεται από το αρνητικό μόριο “νη” και από το αρχαίο ελληνικό ρήμα έσθω (τρώω).
Νηστεία σημαίνει αποχή από συγκεκριμένα είδη τροφίμων και είναι μέρος της θρησκευτικής μας ζωής, για καθορισμένες μέρες ή κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών εορτών.
θεωρείται άσκηση θρησκευτική για να δείξουν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί τη θλίψη τους ή για να προετοιμαστούν για τις θρησκευτικές γιορτές.
Στην Ορθόδοξη διδασκαλία η νηστεία είναι μέσο για να αφιερώνει ο άνθρωπος τη ζωή του στον Θεό, για να αγιάζεται, να προσεύχεται και να προσπαθεί να μοιάζει στον Θεάνθρωπο Χριστό.
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας νηστεία σημαίνει εγκράτεια με την οποία επιδιώκεται η χαλιναγώγηση των παθών, η πνευματική ενδυνάμωση του ανθρώπου και η καταπολέμηση των δαιμονικών προσβολών.
· αποτέλεσμα αυτής, είναι, η κατάνυξη του ανθρώπου, ο φωτισμός του αλλά και η κάθαρσητης ψυχής του.
· η νηστεία στη ζωή των πιστών είναι «εντολή του Θεού» πιο συγκεκριμένα, είναι μία από τις δύο πρώτες που έδωσε στον Αδάμ μέσα στον Παράδεισο. Η πρώτη ήταν «να εργάζεται και να φυλάττει τον παράδεισο» και η δεύτερη «να μην φάει από τον καρπό του δέντρου της γνώσεως του καλού και του κακού». Το βαθύτερο νόημα της εντολής αυτής είναι ότι με όπλο την νηστεία θα συνηθίσουν οι άνθρωποι στην υπακοή προς τον Θεό και στην πάλη κατά του διαβόλου. Επομένως, η εντολή, όπως καταλαβαίνουμε, αφορά την ποιότητα, το είδος της τροφής.
Στην Καινή Διαθήκη νήστεψε ο ίδιος ο Χριστός επί σαράντα ημέρες στην έρημο, πριν αρχίσει το έργο Του, για να δώσει παράδειγμα και δίδαγμα στον άνθρωπο ότι με την αποχή των τροφών καθαρίζει ο νους και η ψυχή και ο άνθρωπος γίνεται πόλος έλξης της θείας χάριτος.
Η χριστιανική θρησκεία – Ορθοδοξία- αντιμετωπίζει τη διατροφή και τη νηστεία σύμφωνα με ό,τι αναφέρεται στην Αγία Γραφή και την Ορθόδοξη Παράδοση.
Αναμφίβολα, ο σύγχρονος άνθρωπος έχει κυριευτεί από τον υπέρμετρο καταναλωτισμό και θεωρεί ότι η νηστεία είναι μεγάλη στέρηση για τη ζωή του. Στην Παλαιά Διαθήκη όμως αναφέρεται ότι για να εισέλθει ο πιστός στη Βασιλεία του Θεού δεν θα το καταφέρει τρώγοντας και πίνοντας. Αλλά και η τροφή δεν είναι εισιτήριο για τον παράδεισο, που σημαίνει σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο ότι, «ἂν δὲν φᾶμε στερούμεθα κάτι ἀπὸ τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ ποὺ μᾶς εἰσάγουν στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Α´ Κορ. 8,8). Ως εκ τούτου, νηστεία δε σημαίνει άρνηση από τα πάντα αλλά κατά τη διάρκεια κάποιων ημερών σημαίνει εκούσια στέρηση συγκεκριμένων τροφών.
Η νηστεία είναι μέρος της Ορθόδοξης θρησκείας και είναι αναγκαία για την είσοδο του ανθρώπου στη Βασιλεία του Θεού.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω είναι ιδιαίτερα σημαντική και λαμβάνει μέρος σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Άμεση περίοδος νηστείας είναι αυτή των Χριστουγέννων η οποία ξεκινάει από τις 15 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 24 Δεκεμβρίου.
Ποιες είναι οι νηστίσιμες τροφές
Λαχανικά, όσπρια, πατάτες, ζυμαρικά, ξηροί καρποί, ελιές, φρούτα (φρέσκα και αποξηραμένα), χυμοί, ταχίνι, μέλι,παξιμάδια, ψωμί, είναι τα τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν κατά τη διάρκεια της νηστείας. Επίσης, όταν νηστεύουμε και δεν τρώμε ούτε το λάδι, δεν πίνουμε ούτε κρασί ούτε και οινοπνευματώδη ποτά. Μόνο τις ημέρες εκείνες που τρώμε τουλάχιστον το λάδι, επιτρέπονται το κρασί και τα οινοπνευματώδη. Όταν επιτρέπεται το ψάρι, σημαίνει ότι δεν τρώμε κρέας, γαλακτερά, τυροκομικά και αυγά (τρώμε δηλαδή μόνο το ψάρι και το λάδι).
Αυστηρές Νηστείες ( ούτε λάδι ):
Ιανουαρίου 6 ( παραμονή Θεοφανείων), Αυγ.29 ( αποκεφάλιση Προδρόμου), Σεπτ. 14 ( Ύψωση Σταυρού), Δεκ. 24 ( παραμονή Χριστουγέννων )
- Κατάλυση ιχθύος ( εάν οι ημερομηνίες αυτές πέσουν Τετάρτη - Παρασκευή)
Ιανουάριος
7, 11, 16, 17, 18, 20, 22, 25, 27, 30
Φεβρουάριος
2, 8, 10, 11, 17,24
Μάρτιος
9, 26
Απρίλιος
23, 25, 30
Μάιος
2, 8, 15, 21, 25
Ιούνιος
8, 11, 24, 29, 30
Ιούλιος
1, 2, 17, 20, 22, 25, 26, 27
Αύγουστος
6, 15, 31 ( εάν ή 15η πέσει Τετ.- Παρ. μόνο ψάρι, όχι κρέας, γάλα)
Σεπτέμβριος
1, 6, 9, 13, 20, 23, 26
Οκτώβριος
6, 18 ,23, 26
Νοέμβριος
1, 8, 12, 13,16, 25, 30
Δεκέμβριος
4, 5, 6, 9, 12, 15, 17, 20
Κατάλυση ιχθύος έχουμε μόνο την Τετάρτη ΜεσοΠεντηκοστής, και Τετ. Αποδόσεως Πάσχα.
ΚΑΤΑΛΥΣΗ στα ΠΑΝΤΑ: ( μόνο τις παρακάτω εβδομάδες )
1)Το Δωδεκαήμερο.
2) Την εβδομάδα της Διακαινησίμου.
3) την εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος (Πεντηκοστή)
4) Το διάστημα των τριών εβδομάδων από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, με την οποία αρχίζει η περίοδος του Τριωδίου, μέχρι την Κυριακή της Τυρινής.
· Η πρώτη εβδομάδα – που ονομάζεται και προσφωνήσιμος επειδή αποτελεί την εισαγωγή της όλης περιόδου- είναι απόλυτη, δηλαδή καταλύουμε τα πάντα όλες τις ημέρες και κατά την Τετάρτη και την Παρασκευή.
· Τη δεύτερη εβδομάδα (από την Κυριακή του Ασώτου μέχρι των Απόκρεω) γίνεται κατάλυση στα πάντα όλες τις ημέρες, εκτός από την Τετάρτη και την Παρασκευή. Τις δύο αυτές ημέρες υπάρχει πλήρης νηστεία, όπως κατά τις ημέρες της Τεσσαρακοστής. Η εβδομάδα αυτή – και κυρίως η τρίτη Κυριακή- ονομάζεται των Απόκρεω, προφανώς διότι τότε σταματούμε να καταλύουμε κρέας κατά κάποιον τρόπο δηλαδή το αποχαιρετούμε, προκειμένου σε λίγο να αρχίσουμε τη νηστεία.
· Η Τρίτη εβδομάδα αρχίζει από τη Δευτέρα (μετά την Κυριακή των Απόκρεω) και λήγει της Κυριακή της Τυροφάγου. Την εβδομάδα αυτή – γνωστή ευρύτερα της Τυροφάγου- ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης την ονομάζει «προνήστιμον» και η υμνογραφία «προκαθάρσιον». Κατά την εβδομάδα αυτή απαγορεύεται η κρεοφαγία και επιτρέπεται – όλες τις ημέρες- να καταλύουμε ψάρια, τυρί (και όλα τα γαλακτοκομικά είδη) και αυγά. Με την Κυριακή της Τυρινής κλείνει η προπαρασκευαστική περίοδος των τριών εβδομάδων και από την επόμενη εισερχόμαστε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή.
ΑΠΟΛΥΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ
Οφείλουμε να μην τηρούμε μόνο την τάξη της νηστείας που αφορά τις τροφές, αλλά να απέχουμε και από κάθε αμαρτία, έτσι ώστε, όπως νηστεύουμε στην τροφή μας, να νηστεύουμε και ως προς τη γλώσσα,αποφεύγοντας το ψέμα, την οργή και γενικά κάθε αμαρτία που διαπράττουμε μέσω της γλώσσας.
Επίσης, χρειάζεται να νηστεύουμε ως προς τα μάτια. Να μη βλέπουμε μάταια πράγματα.
Να μην περιεργαζόμαστε κάποιον με αναίδεια. Με αυτό τον τρόπο νηστεύοντας με τρόπο ευπρόσδεκτο από τον Θεό, αποφεύγοντας κάθε είδους κακία που γίνεται μέσω της καθεμιάς εκ των αισθήσεών μας, θα πλησιάζουμε, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, την άγια ήμερα των Χριστουγέννων, Αναγεννημένοι, Καθαροί και Άξιοι της Μεταλήψεως των Άγιων Μυστηρίων». (ΔΩΡΟΘΕΟΣ ΓΑΖΗΣ-Από το "Η νηστεία της Εκκλησίας", Αρχιμ. Συμεών Κούτσα Εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 88-92).
Σκοπός της νηστείας είναι να απελευθερωθεί ο άνθρωπος από την παράνομη τυραννία της σάρκας, από την παράδοση του πνεύματος στο σώμα και τις ορέξεις του, που είναι η τραγική συνέπεια της αμαρτίας και της προπατορικής πτώσης του ανθρώπου.
Βεβαίως, ο κύριος σκοπός των θρησκευτικών νηστειών, είναι η πνευματική και ψυχική ανάταση των πιστών, μέσω ενός ολοκληρωμένου συνόλου συμπεριφορών με συμβολικό νόημα.
Η Δίαιτα δεν έχει σχέση με την Νηστεία διότι είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος διατροφής με κύριο σκοπό την απώλεια βάρους ή για λόγους υγείας. Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών δεν είναι μόνο για λίγες ημέρες ή εβδομάδες, αλλά για ολόκληρη τη ζωή.
Τα διατροφικά χαρακτηριστικά της νηστείας
Η ορθόδοξη φιλοσοφία της νηστείας είναι πολύ σημαντική για την όλη μας πνευματική προσπάθεια. Υπάρχουν στην Ορθοδοξία δύο τρόποι νηστείας. Και οι δύο είναι θεμελιωμένοι στη Γραφή και στην Παράδοση και ανταποκρίνονται σε δύο ξεχωριστές ανάγκες ή καταστάσεις του ανθρώπου. Η πρώτη μπορεί να ονομαστεί αυστηρή νηστεία ,επειδή σ’ αυτή έχουμε καθολική αποχή από την τροφή και το ποτό. Τη δεύτερη μπορούμε να την ονομάσουμε ασκητική νηστεία, επειδή σε αυτή έχουμε αποχή από ορισμένα φαγητά και μια ελάττωση στο διαιτητικό σύστημα. Η αυστηρή δίαιτα, επειδή είναι τέτοια η φύση της διαρκεί λίγο, συνήθως μια με τρεις ημέρες.
Πρέπει να αποφεύγουμε μια υπερβολική νηστεία η οποία θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην αφαγία και την εξάντληση και από την άλλη μια υπερβολική έλλειψη μέτρου κατά τη λήψη υλικών και πνευματικών τροφών, που θα μπορεί με τη σειρά να μας οδηγήσει σε επιζήμια ή μάλλον ακόμη και αμαρτωλή πληρότητα και κορεσμό.
Νηστεία, με την έννοια της γενικά λιτής διατροφής και της αποχής από τα ζωικά τρόφιμα, δεν έχει ως αυτοσκοπό την αυτοθεραπεία ή το αδυνάτισμα, ούτε πρέπει να χρησιμοποιείται ως προληπτική, παρεμβατική ή επικουρική θεραπεία για καμία ασθένεια, χωρίς επίβλεψη από ειδικό
Η τέχνη της ασκητικής νηστείας καθορίστηκε και τελειοποιήθηκε μέσα στην μοναστηριακή παράδοση και μετά έγινε αποδεκτή από όλη την εκκλησία. Η νηστεία αυτή είναι η εφαρμογή των λόγων του Χριστού.
Σύμφωνα με τον πατέρα της Εκκλησίας Ι. Χρυσόστομο, η νηστεία είναι μια θρησκευτική εντολή που εκπροσωπεί τον ανθρώπινο βίο. θεωρείτε η πρώτη βασική εντολή του θεού στον άνθρωπο. Η νηστεία είναι ειρήνη κοινή σώματος και ψυχής, ατάραχη και σταθερή ζωή και πολιτεία που καταυχαριστεί το Θεό και λυπεί τον εχθρό μας διάβολο.
Επιπλέον, όπως ισχυρίζεται χαρακτηριστικά ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, η νηστεία είναι η μητέρας της σωφροσύνης, η δασκάλα των αρετών, η οποία θα μας οδηγήσει στο να ντύσουμε πιο βαθειά την πνευματική ευτυχία αλλά ταυτόχρονα η νηστεία μας βοηθάει να μην ξεπερνάμε και τα όρια που έχει θέσει στους ανθρώπους ο Θεός. Επιπροσθέτως, η νηστεία μας βοηθάει στον ανεφοδιασμό με πνευματική δύναμη.
Για να γίνει νηστεία πρέπει να υπάρχει υπομονή, θέληση για τον αγώνα της εγκράτειας και της όρεξης μας. Συμπίπτει με την πίστη, την αγάπη, την ελπίδα αλλά και την ειρήνη και την ομόνοια. Ακόλουθες πίστες της είναι η καθαρή προσευχή καθώς και η αδιάλειπτη δοξολογία και υμνολογία του Θεού.
Σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομοη νηστεία είναι Αναγκαία
«Αν η νηστεία ήταν αναγκαία στον Παράδεισο, είναι πολύ περισσότερο αναγκαία έξω από τον Παράδεισο. Αν ήταν χρήσιμο το φάρμακο πριν από τον τραυματισμό, είναι πολύ περισσότερο χρήσιμο μετά από τον τραυματισμό»
Σύμφωνα με τον Μέγα Βασίλειο «Νηστεία όπλον εστί προς την κατά των δαιμόνων στρατιάν».
Οι τροφές που επιτρέπονται είναι κυρίως τα:
ψωμί, πατάτες, μακαρόνια, ρύζι, γλυκά με λάδι:Δηλαδή υδατάνθρακες που περιέχουν αρκετές θερμίδες, αλλά ταυτόχρονα, αν είναι ολικής αλέσεως μας δίνουν ενέργεια για πολλές ώρες δραστηριότητας, όπως και πολλές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
Θαλασσινά και σαλιγκάρια: ζωικές πρωτεΐνες που περιέχουν μεγάλες ποσότητες από τα πολύτιμα ω-3 λιπαρά οξέα.
Ξηροί καρποί: Είναι πολύ ωφέλιμοι. Έχουν όμως πολλές θερμίδες, ιδιαίτερα τα καρύδια, άρα θα πρέπει να καταναλώνονται με φειδώ αν υπάρχει πρόβλημα βάρους.
Ελαιόλαδο: Άκρως ωφέλιμη λιπαρή ουσία, η οποία περιλαμβάνει στη σύνθεσή της κυρίως μονοακόρεστα λιπαρά.
Λαχανικά και φρούτα: Πρόκειται για πραγματικές «αποθήκες» βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων, αλλά και άπεπτων ινών,
Όσπρια: Υδατάνθρακες που περιέχουν πολλές φυτικές πρωτεΐνες, ίνες, βιταμίνες και μέταλλα.
Πηγή: Κούτσα Συμεών, Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης (2016), «Η Νηστεία Της Εκκλησίας, Γιατί, Πότε και Πώς νηστεύουμε», Αποστολική Διακονία, Αθήνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου